پروژه دانشجویی مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران با pdf دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی پروژه دانشجویی مقاله بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران با pdf ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بررسی اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر ترازپرداختهای ایران
چکیده
جریان سرمایه در دهه آخر قرن بیستم یکی از عوامل اساسی ادغام گستره اقتصاد جهانی بود.در همین راستا، بسیاری از کشورهای در حال توسعه سیاستهایی را اتخاذ کرده اند که بتوانند این سرمایه های مستقیم خارجی را جذب کنند. بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، در این مقاله اثرات نرخ ارز ، جریان سرمایه گذاری مستقیم خارجی و برخی عوامل دیگر بر شاخص تراز تجاری ایران در قالب یک مدل اقتصادسنجی و با استفاده از نرم افزار Eviews مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان می دهد که اثرات ورود سرمایه گذاری مستقیم خارجی و نرخ ارز بر شاخص تراز تجاری مثبت ولی اندک است.همچنین اثر این متغیرها بر صادرات غیر نفتی نیز مثبت است.
کلید واژه: نرخ ارز، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، شاخص تراز تجاری ایران، صادرات غیر نفتی
1)مقدمه
جریان سرمایه در دهه آخر قرن بیستم یکی از عوامل اساسی ادغام گستره اقتصاد جهانی بود. نوع سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در بین سایر جریان‌ها نقش مهمتری در این فرآیند داشته است. نقش و اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر متغیرهای کلان اقتصادی کشورهای در حال توسعه موضوع بحث اکثر مطالعات بوده است. سؤال اساسی عمده این مطالعات این است که آیا جریان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی، تجارت بین‌المللی یا سایر متغیرهای یک کشور را افزایش میدهد یا آنها را محدود می‌کند؟ آیا FDI جایگزین صادرات می‌شود یا آنرا افزایش میدهد؟ در حالیکه در مباحث تئوریکی دلایلی مبنی بر اثرات جانشینی و مکملیFDI ذکر می‌شود. اما کارهای تجربی تقریباً نشان می‌دهند که رابطه مکملی بین صادرات و سرمایه‌گذاری وجود دارد.
در ایران نیز با توجه به وجود مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی ورودFDI سالهاست که شروع شده است (حداقل از سال 1372 به بعد این جریانات مثبت شده است). هر چند که میزان آن هنوز به اندازه کشورهای دیگری چون کشورهای شرق آسیا نرسیده است. ولی این مسأله برای اقتصادی ایران قابل بررسی است بطور کلی، از آنجا کهFDI یکی از منابع اساسی تأمین مالی پروژه‌ها می‌باشد لذا بررسی اثر آن بر سایر متغیرهای کلان اقتصادی از جمله تجارت خارجی بسیار حائز اهمیت می‌باشد.
بنابر این در این مطالعه بدنبال پاسخ به این سؤالات هستیم که:
اولا:اثرات ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی(FDI) بر شاخص تراز تجاری ایران به چه صورت است؟
ثانیا، آیا اثراتFDI بر صادرات غیرنفتی مثبت است؟
ثالثا، سایر متغیرها چون نرخ ارز GDI چه تأثیری بر صادرات و شاخص تراز تجاری ایران داشته است؟
در راستای سوالات فوق عمده ترین فرضیه این تحقیق آن است که اثرFDI بر شاخص تراز تجاری و صادرات غیرنفتی ایران مثبت است.
شایان ذکر است که در راستای هدف این مقاله می توان گفت که با چنین مطالعاتی در واقع نقش و اثرFDI بر تجارت بین‌المللی ایران روشن می‌شود. در واقع این نکته روشن خواهد شد که اثرپذیری صادرات از مزایای ورودFDI مثل تکنولوژی به چه صورت می‌باشد.
3) پیشینه تحقیق
ارصلان رزمی (2006) در مقاله خود تحت عنوان « اثرات سرمایه گذاری مستقیم خارجی(باسیاست صادرات محور) بر ترازپرداختها در کشورهای در حال توسعه» بعد از برآورد مدل ، ضمن بیان اینکه اثرات چنین سیاستهایی چندان در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار نگرفته، نتیجه گیری می کند که اثرات کوتاه مدت سیاستهای جذب FDI بر تراز پرداختها منفی باشد و این ممکن است به دلیل ماهیت سرمایه گذاری و نوع سیاستها باشد.
گریفین در اوایل دهه 1970 طی تحقیقاتی به این موضوع اشاره دارد که سرمایه‌های خارجی به جای ایجاد افزایش منابع داخلی که از آن طریق کمک به رشد و توسعه اقتصادی نماید، در حقیقت به کاهش پس‌انداز داخلی منجر گشته و اثر منفی بر رشد اقتصادی کشورها دارد.
دان،برونشیر و رابینسون با استفاده از روش مقطعی فیمابین کشورها جهت برآورد تأثیر سرمایه‌گذاری خارجی و کمکهای بلاعوض خارجی و رشد اقتصادی به این نتیجه رسیدند که چنین انتقالاتی از سرمایه‌های خارجی، در ضمن ایجاد عدم برابری اقتصادی در درون کشور منجر به افزایش رشد نسبی کشورها می‌شود اما این نتیجه فقط در کوتاه‌مدت به وجود می‌آید و در بلندمدت این کشورها با کاهش نسبی رشد مواجه می‌شوند. البته این مسئله تا حد زیادی بستگی به سطح توسعه‌یافتگی کشور جذب‌کننده دارد.
جان هاتزیس (2000)، در بررسی خود تحت عنوان ” سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی و عامل کشش تقاضا” استدلال می‌کند که آزادسازی سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی هزینه نیروی کار را برای سرمایه‌گذاری داخلی مهمتر ساخته است و تقاضای نیروی کار را بلندمدت نموده است و این نظر را با داده‌های انگلستان و آلمان تصریح می‌کند. ابتدا با افزایش هر واحد نیروی کار منجر به خروج سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌شود و کاهش آن منجر به ورود سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی می‌شود. همچنین فاطمه نظیفی (1995) در تحقیق خود با عنوان “اثر سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد کشورهای در حال توسعه” نتیجه می‌گیرد که سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی با رشد اقتصادی سرمایه‌گذاری داخلی و سطح سرمایه انسانی رابطه مستقیمی دارد.
4) بررسی روند سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران
همانگونه که نمودار(1) نشان می دهد طی سالهای 88- 1381 معادل 1290میلیون دلار سرمایه خارجی درمناطق آزاد کشور جذب شده است که 804 میلیون دلار آن (62 درصد) مربوط به سال های 88 – 1387 بوده است. از این میزان درحدود 2/49 درصد درمنطقه آزاد قشم، 7/49 درصد درمنطقه آزاد کیش و 92/0 درصد درچابهار سرمایه گذاری شده است.(جدول شماره 1). آمار حکایت از این واقعیت دارد که سازمان های مناطق آزاد نتوانسته اند درحدظرفیت های موجود اقدام به جذب سرمایه
گذاری خارجی نمایند، که عمدتاً نشات گرفته از عدم وجود زیربناها و امکانات اولیه جهت جذب سرمایه های خارجی بوده است. البته انتظار می رود با افزایش یا تکمیل زیرساخت های لازم و همچنین اقدامات انجام گرفته درجهت رفع خلاء های قانونی درمناطق آزاد ازجمله تصویب قانون پولی و بانکی مناطق آزاد و قانون جلب و تشویق سرمایه گذاری خارجی، این روند درسال های آتی بهبود یابد.
جدول(1): میزان جذب سرمایه گذاری خارجی درمناطق آزاد طی سال های 88-1386 (میلیون دلار)
مناطق آزاد 1386 1387 1388 جمع
کیش 315 302 300 917
قشم 143 217 100 460
چابهار 3/0 2/1 5/53 55
جمع سالیانه 3/458 2/520 5/453 1423
5) معرفی مدل:
برای بررسی اثرات متغیرهایی چون سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی(FDI)، تولید ،GDP، نرخ ارز و رابطه مبادله بر شاخص تراز تجاری ایران از مدل لگاریتمی زیر استفاده شده است:
(1)
که در معادله فوق متغیرهای مستقل عبارتند از:
تولید ناخالص داخلی
سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
نرخ ارز اسمی(غیررسمی)
نسبت قیمتهای صادرات به قیمتهای واردات
براساس مباحث تئوریک کلان اقتصادی انتظار می‌رود تولید ناخالص داخلی اثر مثبت بر روی شاخص تراز تجاری داشته باشد. همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی براساس مباحث تئوریکی که در بحثهای قبلی بدانها اشاره شد انتظار بر آن است که شاخص تراز تجاری را بهبود ببخشد. نرخ ارز براساس مباحث نظری باعث افزایش صادرات(در صورت کشش‌پذیر‌بودن) و کاهش واردات می‌گردد لذا انتظار قبلی بر مثبت‌بودن اثرات تغییرات آن می‌باشد.
همچنین در یک مدل جداگانه واردات را خارج کردیم تا اثرات همان متغیرها را بر صادرات غیرنفتی نیز مشخص کنیم. لذا در مدل دوم بجاش شاخص تراز تجاری، متغیر وابسته فقط صادرات غیرنفتی ایران می‌باشد که بشرح زیر تصریح شده است:
(2)
در مدل فوق و همچنین در مدل قبلی بیانگر درآمد خارجیان می‌باشد که در مباحث نظری از آن به عنوان متغیر مهم و تأثیرگذار بر صادرات یاد می‌شود. در این مدلها نیز ، تولید ناخالص کشور کره‌جنوبی را نشان میدهد. این انتخاب بدان دلیل می‌باشد که در سالهای اخیر کشور کره‌جنوبی یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران بوده است. همچنین یکی از ساختارهای مشابه ساختار اقتصاد ایران را در دهه‌های گذشته داشته و روابط تجاری آن کشور با ایران در چند سال اخیر گسترش یافته است.
گام نخست در تحلیل الگوها، بررسی پایایی متغیرها می‌باشد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
5-1) پایایی متغیرها:
از آزمون دیکی-فولر تعمیم‌یافته برای بررسی پایایی متغیرها استفاده کرده‌ایم که نتیجه این بررسی در جدول شماره(2) خلاصه و گزارش شده است.
بطور کلی بر اساس آزمون دیکی فولر تمام متغیرهای الگو در سطح ناپایا هستند. بنابراین در راستای پایاکردن متغیرها از تفاضل‌گیری استفاده می‌شود. لذا ما از تفاضل مرتبه اول متغیرها استفاده کرده‌ایم که نتیجه آن در جدول شماره(2) گزارش شده است:
جدول(2): بررسی پایایی متغیرها در تفاضل مرتبه اول آنها
نام متغیر عرض از مبدأ وقفه بهینه آمارهADE محاسبه‌شده مقادیر بحرانی
1% 5% 10%
DLTRADE ندارد صفر 32/2- 75/2- 96/1- 62/1-
D LERAN دارد یک 01/3- 068/4- 122/3- 704/2-
D LGDP دارد یک 4/5- 068/4- 122/3- 7/2-
D LPXPD ندارد یک 22/5- 77/2- 96/1- 62/1-
D LyF دارد صفر 27/3- 01/4- 10/3- 69/2-
D LFDIR ندارد یک 63/1- 77/2- 96/1- 62/1-
مأخذ: براساس نرم‌افزارEviews و یافته‌های تحقیق، تخمین، خلاصه و گزارش شده است.
جدول فوق نشان میدهد که تمام متغیرهای الگوها در تفاضل اول پایا شده‌اند. به عبارت دیگر در تفاضل مرتبه اول فرضیه مبنی بر وجود ریشه واحد رد می‌شود. به عنوان مثال DLTRADE در وقفه بهینه صفر و با آمارهADF،32/2- در سطح اطمینان 95% پایا شده است زیرا مقدار آمارهADF محاسبه‌شده در سطح بحرانی1% و از 5% به بعد نیز بزرگتر از مقادیر بحرانی(به لحاظ قدرمطلق) می‌باشد که بیانگر پایا‌شدن متغیر می‌باشد. چنین توضیحی در مورد سایر متغیرها بسته به وقفه بهینه آنها و همچنین مقادیر آمارهADF آنها قابل بیان می‌باشد.
5-2) تخمین مدل:
جهت تخمین اثرات متغیرهای مستقل مدل بر متغیر وابسته(شاخص تراز تجاری) از روشOLS استفاده کرده‌ایم که نتیجه آن بصورت زیر قابل بیان می‌باشد.
(3)
در مدل فوق اثراتGDP با یک دوره تأخیر بر شاخص تراز تجاری ایران مثبت است. همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی اثر مثبت و معنی‌داری بر شاخص تجاری ایران گذاشته است هر چند این اثر کمتر از 1% می‌باشد. چون مقدار ورودیFDI به کشور چندان قابل توجه نمی‌باشد. شاید بخاطر همین قضیه اثرات چندانی بر سایر متغیرهای کلان اقتصادی ایران نمی‌گذارد ولی اثرگذاری مثبت آن بیانگر این است که کشور بایستی در جهت جذب سرمایه‌های خارجی بصورت اصولی گام‌های اساسی بردارد. انتظار می‌رود با افزایش حجم ورودFDI به کشور سرمایه‌گذاری آن بر متغیرهای کلان اقتصادی قابل‌توجه‌تر شود. اثر نرخ ارز بر شاخص تراز تجاری ایران مثبت است اما به لحاظ آماری ضعیف‌تر از دو متغیر قبلی معنی‌دار می‌باشد. همچنین ضریب79/0 این متغیر بیانگر آنست که حساسیت صادرات و واردات ایران و یا نسبت این دو هنوز چندان به نرخ ارز حساس نیست و یا به عبارت بهتر کشش‌پذیر نیست و یا دلالت ضمنی بر آن دارد که هنوز شرط مارشال-لرنول کشش صادرات+کشش واردات بزرگتر از یک در اقتصاد بین‌الملل(تجارت خارجی) ایران برقرار نیست.
اثر رابطه مبادله بر شاخص تراز تجاری منفی، ولی از نظر آماری بی‌معنی می‌باشد. همچنین اثر درآمد خارجیان با یک دوره وقفه بر شاخص تراز منفی می‌باشد و این در واقع بیانگر منفی‌بودن تراز تجاری ایران با کشور کره جنوبی می‌باشد که بیشتر وارد‌کننده کالاها از این کشور بوده‌ایم تا صادرکننده. متغیر دامی در واقع بیانگر عدد یک برای سالهایی است که سیاستهای تعدیل و آزادسازی نرخ ارز در آنها صورت گرفته برای بقیه سالها می‌باشد.
بطور کلی، اثرات متغیرهای مستقل، بر متغیر وابسته مدل تقریباً براساس مباحث تئوریک و انتظارات قبلی می‌باشد. به عبارت دیگر عدم حساسیت شاخص تراز تجاری برابر متغیر نرخ ارز و همچنین اثرگذاری مثبتFDI بر شاخص تراز تجاری از نکات بارز نتیجه تخمین مدل می‌باشند. برای بررسی بهتر تأثیر متغیرها، روی متغیر وابسته مدل دوم که برای تخمین انتخاب‌شده، اثر متغیرهای مستقل را روی متغیر صادرات غیرنفتی مطالعه می‌کند. به عبارت دیگر مدل در نظر گرفته شده عبارت خواهد بود از:
(4)
که در مدل فوق متغیرLEXPNO ، صادرات غیرنفتی را نشان میدهد و سایر متغیرها همان تعریف قبلی، در این مدل نیز وارد شده‌اند.
بعد از تخمین مدل، ضرایب بدست‌آمده بصورت زیر قابل گزارش است:
(5)
کلمات کلیدی:
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
