پروژه دانشجویی پایان نامه مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت با pdf دارای 145 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی پایان نامه مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی در استفاده از اینترنت با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
چکیده الف
فهرست ب و ج
فصل اول
مقدمه
بیان مساله
اهمیت و ضرورت
اهداف پژوهشی
سوالات پژوهشی
فرضیه های پژوهشی
تعریف مفاهیم
تعاریف عملیاتی مفاهیم
فصل دوم
مقدمه
رابطه خدمات دانشگاهی و توسعه ملی
تاثیر دانشگاه در توسعه اقتصادی
تاثیر دانشگاه در توسعه اجتماعی / سیاسی
تاثیر دانشگاه در توسعه فرهنگی
رسالت ، وظایف و خدمات دانشگاه
اینترنت
تاریخچه اینترنت
ابزارها و خدمات اینترنت
رفتار اطلاع یابی
خاستگاه مفهوم اطلاع یابی
جست و جوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن
انتخاب یک بانک اطلاعاتی برای انجام جست و جو
فرمول جست و جو
ترکیب فرمول جست و جو با استفاده از عملکرد های موجود
انجام جست و جو
مدل های رفتار اطلاع یابی
مدل رفتار اطلاع یابی الیس
مدل رفتار اطلاع یابی کالتو
مدل رفتار اطلاع یابی بلکین
مدل رفتار اطلاع یابی مار چینونین
مدل رفتار اطلاع یابی ویلسون
مهارت باز یابی اطلاعات
رفتار اطلاع یابی مورد نیاز در فرآیند پژوهش
فصل سوم
مقدمه
روش پژوهش
جامعه پژوهشی و روش نمونه گیری
ابزار پژوهش
روش تجزیه و تحلیل داده ها
فصل چهارم
مقدمه
تجزیه و تحلیل داده ها
فصل پنجم
مقدمه
بحث و نتیجه گیری
پیشنهادها
پیشنهادات برای پژوهش آتی
محدودیت ها
خلاصه
منابع فارسی
منابع انگلیسی
ـــ ابراهیمی ، مهدی (1380) . “اینترنت “. تهران نشر کتابدار
ـــ ارجمند ، تاج الملوک (1374) . “گزید مقالات ایفلا” . تهران کتابخانه ملی جمهوری ایلامی ایران
ـــ ادهمی ، اعظم (1380) . “نگاهی بر مدل های رفتار اطلاع یابی و رفتار اطلاع یابی” پیام کتابخانه ش 3 :51ــ
ـــ استبروک نوئل (1377) . “راهنمای جامع و کاربردی اینترنت” ترجمه احمد علی نژاد. محمود زیبابی. تهران مرکز آموزش مدیریت دولتی
ـــ اسدی ، مریم (1382) . “مطالعه تأثیر استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع یابی ــ پژوهشی اعضا هیات علمی رشته های مختلف دانشگاه تهران با تأکید بر سه شاخه علوم انسانی ، علوم پایه و فنی مهندسی” پایان نامه کارشناسی ارشد . علوم کتابداری و اطلاع رسانی . دانشگاه تهران
ـــ آیین نامه مقررات دوره های تحصیلات تکمیلی دفتر آموزش و تحصیلات تکمیلی
ـــ پریرخ و فتاحی رحمت الله (1384) “راهنمای نگارش و مرور نوشتارها و پیشینیه پژوهش”تهران نشر چاپار
ـــ حاجی ، رابعه (1371)”میزان آگاهی پژوهش گران علوم پزشکی کشور از منابع اطلاعاتی” پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه علوم پزشکی ایران
ــ داور پناه محمد رضا (1382) .”جستجوی اطلاعات علمی و پژوهشی در منابع چاپی الکترونیکی” تهران نشر چاپار
ــ دیلقمانی ، میترا (1375) “بررسی رفتار اطلاع یابی اعضا هیات علمی رشته مهندسی مکانیک در کسب اطلاعات تخصصی در 5 دانشگاه شهر تهران” پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس
ـــ رضایی شریف آبادی سعید (1373)”شبکه کامپیوتری اینترنت در خدمت اطلاع رسانی” پیام کتابخانه سال 4 ش 1و2 :47-
ـــ رضایی شریف آبادی ، سعید (1381) “اینترنت “. دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی ویراستار عباس حری تهران. کتابخانه ج
ـــ زمانی میاندشتی ناصر (1382) “بررسی عوامل موثر بر رفتار اطلاع یابی مدیران و کارشناسان ترویج” پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس
ـــ سلیمی (1380) “بررسی رفتار اطلاع یابی کارکنان متخصص راه آهن جمهوری اسلامی ایران” پایان نامه کارشناسی ارشد
ــ صفری راد (1379) “بررسی نیازهای اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه شیراز و نقش کتابخانه در تامین این نیازها” پایان نامه کارشناسی ارشد
ـــ فتاحی رحمت الله (1383) . آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی مشهد. سازمان کتابخانه ها ، موزه ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی
ـــ کاظمی زهرا(1379) “بررسی رفتار اطلاع یابی اساتید ، دستیاران و کارورزان دانشگاه علوم پزشکی اهواز” پایان نام کارشناسی ارشد ، علوم کتابداری و اطلاع رسانی واحد علوم و تحقیقات اهواز
ـــ کنز ، ویلیام (1378) “اینترنت و خدمات مرجع” ترجمه سعید رضایی شریف آبادی کتابداری و اطلاع رسانی ج 2 ش : 2 104-
ـــ گزنی علی (1379) “جستجوی اطلاعات و ساز و کارهای بهینه سازی آن” فصل نامه کتاب ش 80 : 112-
ـــ لارج آندرو تروریچارد هارتلی جستجوی اطلاعات در عصر اطلاعات : اصول و مهارتها :ترجمه زاهد بیگدلی تهران نشر کتابدار
ــ لیمونی صفیه (1381) “بررسی رفتار اطلاع یابی اعضا هیات علمی دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاههای شهرسازی” پایان نامه کارشناسی ارشد . فصل نامه پیام کتابخانه ش 4: 85-
ــ معتمد نژاد ، کاظم (1371) “وسایل ارتباط جمعی” تهران . دانشگاه علامه طباطبایی ج
ـــ مقدم ، حسین (1382) “بررسی نیازهای اطلاعاتی اعضای هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز” پایان نامه کارشناسی ارشد
مکی زاده تفتی (1376) “بررسی نیازهای اطلاعاتی استادان محقق دانشگاه شیراز” پایان نامه کارشناسی ارشد
ـــ نادری ، سیف نراقی (1376 )
نجفی علی (1381) “مطالعه رفتار اطلاع یابی کاربران سایت اینترنت دانشکده پزشکی تهران” پایان نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی
ــ نصیری ماریا ( 1384 ) : ” بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان و تاثیر استادان بر الگوی اطلاع یابی ” مجله کتاب داری . ش 43 : 181-
ـــ نوروزی چالکی علیرضا (1379) “رفتارهای اطلاع یابی پژوهش گران مراجعه کننده به .www از طریق تماس با شبکه جهانی مستقر در دانشگاه تربیت مدرس پایان نامه کارشناسی ارشد . دانشگاه تربیت مدرس
ـــ هارلی هان (1376) “راهنمایی جامع اینترنت ” ترجمه محمد رضا آیت الله شیرازی . تهران کانون نشر علوم :22-
Abels , elieenh: Denman, Danied , liebscher , peter , ( 1996 )
“ factors that influence that use of electronic networks by science and engineering facwlty at small institwtions : part ii : preliminary use in dicators . “ journal of the american society for information science , 48 (6) : 496-
Ashley, n.w( 1995 ) . Diffusion of network information
Netrieval in acddenic . phd thesis . The university of Arizona , Tucsoin
Bane , A , F. and milheim , W.D ( 1995 ) “ Internet insights : how academics and usuing the Internet “ computers in libraries 15:32-
Bruce , H ( 1995 ) “Internet serrices and academie work : an
Australicun invisibal college of the humun dimensions of global chang “ . clobal enriromental chang . 9 :385 –
Boissin , florence bonod . (2005 ) Information – seeking beaharviour and use of the Internet by french general paractitioners : aqualitative tudy “ Health Information and libaries journal , vol zz : 173 –
Chun wei choo , Brian Detlor , Don Turn bull . ( 1998 ) “ A behavioral Model of Information seeking on the Web – perliminary Results of a study of How managers and specialits use the web “ wnirersoty of Toronto , Toronto to ,
ontavio , canada
Graya , Nicola ( 2005 ) “ Health information – seeking behaviour in adolescence : the place of Internet . “ social scienc a Medicive 60 : 147 –
Merit, Inc ( 1995 ) “Internet monthly neport “ . ( on line ) . Avaiableat . FFP : // mevit . edu / internet ) newsletters / internet monthy neport/ im 95 – 10 TXT
Rinaldi , A . H ( 1995 ) . Internet guidelines and cutune . ( on line )
Rezaei, saeed ( 1997 ) . the use of Internet by psychologistis
The university school of newsowth wales
Wilson . T .D ( 1994 ) “information nede and uses : fifty years of progress . “ fifty years of information progress . In B.C . vickery ( eds ) . Aslib : 15 –
Zach lise , ( 2006 ) “ using a multiple – case studies Design to Investigata the information seeking Behavior of Arts
Administrators . “ library Trends . vol 55 : 21 –
پژوهش حاضربا هدف مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از منابع اینترنتی و با روش پیمایشی صورت گرفته است . نمونه پژوهشی شامل 120 نفر دانشجوی تحصیلات تکمیلی است که به روش نمونه گیری تصادفی از بین دانشگاههای جامع و فنی شهر تهران انتخاب شده اند . به منظور گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با پایایی و روایی که از نظر اساتید محترم و صاحب نظرانIT مورد تایید بوده استفاده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و خی دو استفاده شده است
یافته های پژوهشی نشان می دهد که اکثر دانشجویان دوره ارشد از طریق سایت کتابخانه و دوره دکتری از طریق خانه به اینترنت دسترسی دارند. میزان استفاده دانشجویان رشته فنی مهندسی از اینترنت بیشتر از گروه علوم انسانی است و همچنین توانایی این گروه نیز در مقایسه با گروه علوم انسانی بیشتر است و یافته ها نشان می دهد که توانایی استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است
همچنین یافته ها تفاوت معناداری بین دوره های تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت نشان می دهد
نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد.بعبارتی گروه فنی مهندسی زمان بیشتری را صرف جستجوی اطلاعات از اینترنت می کنند . همچنین این گروه اولویت اول خود برای کسب اطلاعات از منابع اطلاعاتی را ، اینترنت و سپس کتاب معرفی کردند درحالی که در گروه علوم انسانی ، اولویت اول کتاب و سپس اینترنت می باشد
دانشجویان هدف ازجستجوی اطلاعات از اینترنت را پژوهش سپس کسب اطلاعات آموزشی اعلام کردند هدف از کسب اطلاعات برای انجام فعالیت های پژوهش و آموزشی را ،مرور پیشینه و سپس روز آمد کردن اطلاعات درسی اعلام کردند
دانشجویان گروه فنی ،نحوه آشنایی خود با امکانات اینترنت را در اولویت اول آزمون و خطا و در وهله دوم از طریق همکاران و دوستان می دانند در حالی که در گروه علوم انسانی آشنایی اول از طریق دوستان و آشنایان سپس از طریق آزمون و خطا می باشد. هر چهار گروه ترجیحا” ، منابع اینترنتی مورد نیاز خود را از طریق موتور جستجوی وب شناسایی می کنند بررسی دلایل استفاده از اینترنت نیز تفاوت معناداری را بین دو گروه نشان می دهد و دانشجویان مشکلاتی مانند عدم تسلط به زبان خارجی و پایین بودن سرعت شبکه و هزینه بالا را از موانع موجود بیان کردند
همچنین بررسی ها ، نشان داده که رفتار صحیح جستجو در رشته های مختلف ، همچنین در دوره های تحصیلی مختلف متفاوت است
هر چهارگروه خواستار یادگیری جستجو و استفاده از پایگاههای اطلاعاتی هستند و پیشنهاداتی در جهت بهبود دستیابی استفاده از اینترنت بیان کردند
تاریخ قرن اخیر نشان می دهد که کشورهایی که به مسأله آموزش و پژوهش توجه خاصی داشتند توانسته اند به رشد اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی دست یابند
به همین دلیل دولتهای مترقی ، تاکید بر گسترش پژوهش و ادغام آن در برنامه ریزیهای آموزشی دارد . ( فتاحی 1383 : 277 )
از اینرو می توان گفت که نظام آموزش عالی نقش اساسی در توسعه جامعه دارد و هدف آن تربیت دانش آموختگانی است که بتوانند مهارت های پژوهشی و آموزشی را کسب کنند که توسعه چنین مهارت هایی از مهمترین اولویت های دانشگاه می باشد ( پر یرخ و فتاحی 1384 : 16 )
در آیین نامه مقرات دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه ها این امر مهم ذکر گردیده که هدف از ایجاد دوره های کارشناسی ارشد و دکترا ، تربیت افرادی است که با احاطه یافتن و آشنا شدن با روشهای پیشرفته تحقیق و دستیابی به جدیدترین مبانی آموزش و پژوهش بتوانند با نوآوری در زمینه های علمی وتحقیقی ، در رفع نیازهای کشور و گسترش مرزهای دانش در رشته تخصصی خود موثر باشند محور اصلی فعالیتهای آنان ، پژوهش و کسب تبحر در رشته خاص علمی خود می باشند و به نظر می رسد که ممترین منبع کسب اطلاعات آنها برای فعالیت های آموزشی و پژوهشی علاوه بر کتابخانه ها، مراکز و پایگاههای اطلاع رسانی و یا اینترنت می باشد
امروزه به دلیل قابلیت های گوناگون و متنوع اینترنت هر روز استفاده کنندگان بیشتری به آن روی می آورند و اکثر دانشگاههای کشور نیز مبادرت به برقراری خدمات شبکه جهانی اینترنت به منظور پشتیبانی علمی از دانشجویان نموده اند ولی بنظر می رسد که دانشجویان در امر دستیابی به اطلاعات دچار مشکل می باشند که مهمترین عوامل موثر در عدم دستیابی ، عدم آگاهی دانشجویان از منابع و شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات و یا شناسایی نیاز های اطلاعاتی خود می باشند و یا اینکه اهداف و انگیزه ها و روشها را به خوبی نمی شناسند که منجر به عدم دستیابی استفاده کنندگان به منابع مورد نیاز می شود
در حالیکه با آگاهی ار رفتار اطلاع یابی صحیح در جهت تکمیل برنامه های آموزشی و پژوهشی می تواند پژوهشگران را در برنامه ریزی بهتر برای پژوهش با کیفیت بالا و تولید دانش جدید توانمند سازد چرا که افزایش سریع حجم اطلاعات موجب شده که دانشجویان و محققان گاه بدون اطلاع از مطالعات قبلی و با صرف وقت و هزینه کارهایی را انجام دهند که جز دوباره کاری نتیجه ای ندارد در حالیکه با شناخت کامل از ویژگیها و اهداف و انگیزه ها و روش های صحیح جستجو می توانیم مرتبط ترین و معتبرترین منابع اطلاعاتی مورد نیاز را شناسایی کنیم و د رجهت رفع نیازهای اطلاعاتی خود برای انجام فعالیتهای آموزشی و پژوهشی گام برداریم
در این راستا پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی و آگاهی از اهداف و ابزارها و نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات در استفاده از اینترنت می پردازد و امید است که نتایج راهگشای بهبود و اصلاح شیوه های اطلاع یابی باشد
یکی از رسالتهای دانشگاه تربیت متخصصان و پژوهشگران است که بتوانند تبحر لازم را برای انجام فعالیتهای پژوهشی و آموزشی ، در زمینه رشته خاص علمی خود کسب کنند . لازمه این امر ، توان بهره گیری صحیح و مناسب از اطلاعات می باشد
چرا که اطلاعات بعنوان یکی از منابع ضروری جهت پیشرفت های علمی و فنی کشور است و می توان گفت که در پیشبرد توسعه جامعه اطلاعات عاملی جدایی ناپذیر است در تولید دانش و پژوهش که به سهم خود ارضای نیازهای مردم را ممکن می سازد اطلاعات جزئی با اهمیت است ( ارجمند 1374: 11 )
یکی از راههای کسب اطلاعات به روز ، استفاده از اینترنت می باشد و با توجه به نقش مهمی که اینترنت در امر دستیابی به اطلاعات روز آمد و ارتباط سریع میان دانشمندان حوزه های مختلف علوم ایفا می کند . لذا ضرورت شناخت بیشتر اینترنت توانایی های این شبکه ، هدف و میزان استفاده از اینترنت بعنوان یکی از راههای دستیابی به اطلاعات و بررسی موانع و مشکلات موجود در استفاده مانند عدم آشنایی با شیوه های صحیح جستجو و عدم آگاهی از منابع و خدمات موجود در امر آموزش و پژوهش ضروری بنظر می رسد ( فتاحی 1383 : 153 )
از طرفی با شناخت رفتار اطلاع یابی آموزشی و پژوهشی و آشنایی یا انگیزه ها و اهداف و شیوه های صحیح جستجو ، در وقت و هزینه دانشجویان و پژوهشگران صرفه جویی می شود . دانشجویان می توانند ، اطلاعات مرتبط و معتبری را بدست آورند و در جهت تکمیل فعالیتهای آموزشی و پژوهشی خود از آن استفاده کنند تا از دوباره کاریها و یا استفاده از روش آزمون و خطا برحذر باشند بنابراین شناخت بیشتر اهداف جستجو و منابع و کانالهای مورد استفاده و شیوه دستیابی به اطلاعات ضروری بنظر می رسد تا با شناخت بیشتر،اطلاعات مناسب برای پژوهشگران و دانشجویان برای انجام فعالیتهای علمی فراهم شود
پژوهش حاضر به بررسی رفتار اطلاع یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در استفاده از اینترنت می پردازد .استفاده روز افزون از اینترنت و کثرت اطلاعات موجود ، افراد را نا گزیر از قرار گرفتن در مجراهای اطلاعاتی می کند که سبب پیدایش رفتار اطلاع یابی می شود . رفتار اطلاع یابی برخاسته از شناخت نیازهای دانشجویان از جستجوی اطلاعات ، آگاهی از روشهای صحیح جستجوی اطلاعات و مقایسه رفتار اطلاع یابی دانشجویان رشته های علوم انسانی و فنی و مهندسی و بررسی رابطه بین رشته تحصیلی و سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت و همچنین شناسایی مشکلات و مسائل آنها در راه یابی به منابع مورد نیاز می باشد
با کسب اطلاع در رابطه با رفتار اطلاع یابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده می توان اطلاعاتی برای مسؤلان جهت درک بهتر و دقیق تر از نیازهای کاربران ، مشکلات استفاده کنندگان و کاربران و تاثیر اینترنت روی فعالیت های آموزشی و پژوهشی آنان فراهم آید تا سرمایه گذاریهای لازم صورت گیرد
اهداف کلی پژوهشی عارتند از
1- شناسایی و کشف اهداف دانشجویان از کسب اطلاعات
2- شناسایی شیوه های دستیابی دانشجویات به اطلاعات
3- تعیین گرایش دانشجویان به ابزارها و خدمات اینترنت
4- تعیین چگونگی کسب اطلاعات توسط دانشجویان
5- شناسایی موانع و مشکلات موجود در استفاده از اینترنت
6- تعیین میزان توانایی دانشجویان در استفاده از اینترنت
7- مقایسه رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی دانشجویان رشته علوم انسانی و فنی مهندسی
1- آیا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری رشته های علوم انسانی و فنی مهندسی از شیوه های صحیح جستجوی اطلاعات از اینترنت بهره می گیرند ؟
2- هدف دانشجویان از کسب اطلاعات چیست ؟ و چند درصد از استفاده کندگان به منظور کسب اطلاعات آموزشی و پژوهشی از اینترنت استفاده می کنند ؟
3- دانشجویان چه سهمی یا چه درصدی از اطلاعات مورد استفاده خود را از منابع اینترنتی کسب می کنند ؟
4- آیا بین سطح تحصیلات و توانایی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد ؟
5- آیا توانایی استفاده از اینترنت در رشته های مختلف ، متفاوت است ؟
1- بین رشته تحصیلی و توانایی استفاده از اینترنت استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد
2- دلایل استفاده از اینترنت در رشته های تحصیلی دانشجویان متفاوت است
3- رفتار صحیح جستجوی اطلاعات در رشته های تحصیلی مختلف متفاوت است
4- رفتار صحیح جستجوی اطلاعات دردوره های تحصیلی مختلف متفاوت است
5- بین دوره های تحصیلی و توانائی استفاده از اینترنت رابطه وجود دارد
6- بین مدت زمان استفاده از اینترنت و رشته تحصیلی ارتباط وجود دارد
رفتار اطلاع یابی : مجموعه فعالیتهای فرد برای رفع نیازهای اطلاعاتی است و شامل مشخص کردن هدف ، روش ، ابزار جستجو ، نوع اطلاعات مورد جستجو و شیوه دسترسی به اطلاعات می باشد
رفتار اطلاع یابی آموزشی – پژوهشی : چگونگی کسب اطلاع به منظور انجام فعالیتهای آموزشی – پژوهشی در دستیابی به اطلاعات می باشد
تعریف : دوره کارشناسی ارشد ، یکی از دوره های آموزشی عالی بالاتر از دوره کارشناسی است که پس از آن به اجرا در می آید و سرانجام به اعطا مدرک کارشناسی اشرد در رشته مربوطه منتهی می گردد
دوره دکتری : PhD بالاترین مقطع تحصیلی آموزش عالی است که به اعطا مدرک می انجامد و مجموعه ای هماهنگ ازفعالیت های پژوهشی و آموزشی است (آیین نامه مقررات 1376 )
رفتار اطلاع یابی – آموزشی – پژوهشی توسط پرسشنامه محقق ساخته سنجیده می شود
کلمات کلیدی:
پروژه دانشجویی مقاله خاتمیت و مهدویت با pdf دارای 230 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله خاتمیت و مهدویت با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
مفهوم خاتمیت
اساس خاتمیت
خاتمیت پیامبر اسلام
پاسخ به نظرات دکتر عبدالحسین سروش
تاملی بر مفهوم خاتمیت
خاتمیت و ولایت
معنا و مبنای خاتمیت از منظر روشنفکران
جمع خاتمیت با امامت و مهدویت
مهدویت
نقدی بر مهدویت
یکی از القاب آن بزرگوار خاتم الانبیاء است. و خاتم به فتح تا یا به کسر تا، از نظر معنی تفاوتی ندارد و هر دو بمعنی تمامیّت و پایان هر چیزی است. از این نظر، عرب به انگشتر، خاتم به فتح تا می گوید چون انگشتر در آن زمان، مهر و به منزله امضای افراد بوده است و چون نامه ای را می نوشتند آخر آن را مهر می کردند. جای مهر انگشتر، آخر نامه بود و نامه با آن ختم می شد. خاتمیت پیامبر گرامی در اسلام از ضروریات است و هر که مسلمان است، می داند که پیامبر گرامی خاتم انبیا است و بعد از او تا روز قیامت پیامبری نخواهد آمد
سرّ خاتمیت را در دو چیز می توان یافت
1- دین اسلام با فطرات انسانها کاملاً مطابق است
2ـ دین اسلام جامع الاطراف است و می تواند در هر زمانی و در هر مکانی و د رهر حالی جوابگوی جامعه بشریّت باشد. اسلام مدّعی است که هر چه جامعه بشریت از نظر دین احتیاج داشته گفته است
وقتی چنین باشد، آمدن دین دیگری پس از اسلام لغو و بیهوده است. به عبارت دیگر، آمدن دین پس از دین دیگری به واسطه چند چیز است
1ـ اینکه آن دین نتواند جامعه را اداره کند و ویژه برخی از زمانها باشد، و این محدودیّت چنانچه گفته شد در اسلام نیست. دلیل واضح آن مرجعیّت در اسلام است. شما نمی توانید فقه جامع الشرایطی را پیدا کنید که مطلبی از دین از او سؤال کنید و او در جواب بماند
2ـانحراف یا تحریفی در دین قبلی پیدا شود. چنانچه دین نصرانیت و یهودیّت به اقرار خود آنان چنین است. این نقیصه در اسلام نیست و پروردگار عالم متعهد است که اسلام از این گونه نقایص مصون بماند
3ـ زمینه اقتضایی برای آن دین باقی نماند. مثلاً، اگر دینی به اقتضای زمان به معنویات زیاد اهمیّت داده باشد تا در آنان تعادل ایجاد شود، وقتی حال تعادل پدید آمد آن دین خود از میان رفتنی است. تصوّر این مطلب در اسلام غلط است زیرا چنانچه گفتیم اسلام دینی است که با فطرت انسان صد در صد مطابقت دارد و همان طور که به معنویات اهمیّت داده است به همان مقدار به مادیات نیز اهمیت داده است
این خلاصه ای از بحث خاتمیت بود، و پوشیده نیست که بحث خاتمیت بحثی مفصل و علمی است که در فراخور این نوشته نیست. ما در اینجا به همین مقدار اکتفا می کنیم
اساسا مساله خاتمیتخود یک مسالهاىاست که با زمان ارتباط دارد. نسخ شدن یک شریعت و آمدن شریعتدیگر به جاى آن، فقط و فقط به زمان بستگى دارد و الا هیچ دلیل دیگرىندارد. همه علما این را قبول دارند که رمز اینکه یک شریعت تا یک موقعمعینى هست و بعد، از طرف خدا نسخ مىشود، تغییر پیدا کردن اوضاعزمان و به اصطلاح امروز مقتضیات زمان است. بعد این سؤال پیش مىآیدکه اگر اینطور باشد، پس باید همیشه با تغییر مقتضیات زمان شریعت موجودتغییر بکند، بنابر این هیچ شریعتى نباید شریعتختمیه باشد و نبوت نبایددر یک نقطه معین ختم بشود. جواب این سؤال را دیشب عرض کردیم که کسانى کهاین سؤال را مىکنند در واقع دو چیز را با یکدیگر مخلوط مىکنند. خیالمىکنند معناى اینکه مقتضیات زمان تغییر مىکند فقط و فقط اینست که درجهتمدن بشر عوض مىشود و لذا باید پیغمبرى مبعوث بشود متناسب با آندرجه از تمدن یعنى پیشرفت علم و فرهنگ بشر. در صورتى که اینطورنیست. مقتضیات زمان به صرف اینکه درجه تمدن تغییر مىکند سببنمىشود که قانون حتما تغییر بکند. علت عمده اینکه شریعتى مىآیدشریعت قبل را نسخ مىکند، اینست که در زمان شریعت پیش مردم استعدادفرا گرفتن همه حقایقى را که از راه فهم باید به بشر ابلاغ بشود ندارند. تدریجاکه در مردم رشدى پیدا مىشود، شریعت بعدى در صورت کاملترى ظاهرمىشود و هر شریعتى از شریعت قبلى کاملتر است تا بالاخره به حدىمىرسد که بشر از وحى بىنیاز مىشود، دیگر چیزى باقى نمىماند که بشربه وحى احتیاج داشته باشد یعنى احتیاج بشر به وحى نامحدود نیست،محدود است، به این معنى که چه از لحاظ معارف الهى و چه از لحاظدستورهاى اخلاقى و اجتماعى یک سلسله معارف، مطالب و مسائل هستکه از حدود عقل و تجربه و علم بشر خارج استیعنى بشر با نیروى علمنمىتواند آنها را دریابد. چون علم و عقل قاصر است وحى به کمک مىآید.دیگر لازم نیست که بینهایت مسائل از طریق وحى به بشر القا بشود. حداکثرآن مقدارى که بشر به وحى احتیاج دارد، زمانى به او القا مىشود که اولاقدرت و توانائى دریافت آن را داشته باشد و ثانیا بتواند آن را حفظ ونگهدارى کند. اینجا مسالهاى هست که باید آن را در دنبال این مطلبعرض بکنم و آن اینست که یکى از جهات احتیاج به شریعت جدید اینستکه مقدارى از حقایق شریعت قبلى در دست مردم تحریف شده و به شکلدیگرى درآمده است. در حقیقتیکى از کارهاى هر پیغمبرى احیا و زندهکردن تعلیمات پیغمبر گذشته استیعنى قسمتى از تعلیمات هر پیغمبرىهمان تعلیمات پیغمبر پیشین است که در طول تاریخ در دست مردم مسخشده است، و این، تقریبا مىشود گفت که لازمه طبیعت بشر است که در هرتعلیمى که از هر معلمى مىگیرد، کم و زیاد کند، نقص و اضافه ایجاد مىکندو به عبارت دیگر آن را تحریف مىکند. این مساله را قرآن کریم قبول دارد،تجارب بشر هم به درستى آن شهادت مىدهد. مثلا خود قرآن کریم که آمدتورات و انجیل را نسخ کرد ولى قسمتى از تعلیمات آنها را احیا و زنده نمود، یعنى بعد از آنکه به دست مردم مسخ شده بود قرآن گفت نه، آنکه تورات یاانجیل واقعى گفته است این نیست که در دست این مردم است، این است کهمن مىگویم، این مردم در آن دست بردهاند. مثلا همین موضوع ملتابراهیم، طریقه ابراهیم که در قرآن آمده است. قریش خودشان را تابعابراهیم حساب مىکردند ولى چیزى که تقریبا باقى نمانده بود، تعلیماتاصلى ابراهیم بود. عوض کرده بودند، دست برده بودند، یک چیز من درآوردى شده بود قرآن اینطور بیان مىکند:«ما کان صلوتهم عند البیت الا مکاء و تصدیه» (2) ابراهیم نماز را واجب کرده بود. نماز او واقعا عبادت بودهاست. عبادت یعنى خضوع در نزد پروردگار، تسبیح و تنزیه و تحمیدپروردگار. حالا اگر نماز ابراهیم از لحاظ شکل ظاهر فرقى داشته باشد با نمازما، مهم نیست ولى مسلم نماز ابراهیم نماز بوده استیعنى آنچه که در نمازهست، نوع اذکار، نوع حمدها، نوع ثناها، ستایشها، خضوعها اظهار ذلتها،تسبیحها و تقدیسها در آن بوده است. اینقدر در این عبادت دخل و تصرفکرده بودند که در زمان نزول قرآن نماز را به شکل سوتکشیدن یا کفزدندرآورده بودند. پس یکى از کارهائى که هر پیغمبرى مىکند احیاء تعلیماتپیغمبران پیشین است. لهذا قرآن راجع به ابراهیم (ع) مىگوید:«ما کان ابراهیم یهودیا و لا نصرانیا و لکن کان حنیفا مسلما» (3) یهودیها مىگفتند همین طریقهاى را که ما داریم و اسمش یهودىگرى است، ابراهیم داشت. نصرانیها مىگفتند طریقه ابراهیم همین است که ما الآنداریم. یعنى اینکه ما داریم، همان است منتها کامل شده است و نسخکنندهطریقه ابراهیم است. در آیه دیگر مىگوید:«شرع لکم من الدین ما وصى به نوحا»تشریع کرد براى شما دینى را که در زمان نوح به آن توصیه شده بود«و الذى اوحینا الیک و ما وصینا به ابراهیم و موسى و عیسى»این دینى که براى شما توصیه شده است، همانست که به نوح توصیه شده وهمانست که به تو وحى شده و همانست که به ابراهیم و موسى و عیسىتوصیه شده است«ان اقیموا الدین و لا تتفرقوا فیه کبر على المشرکین ما تدعوهم الیه» (4) توصیه شد که همین دین را اقامهبکنید. (یعنى دین همان دین است، یک راه است)تشتت پیدا نکردند مگربعد از آنکه مىدانستند ولى روى هواپرستى این تفرقهها را ایجاد کردند.یعنى این رشتههاى مختلف را دست مردم ایجاد کرده است، اگر ساختههاىمردم را حذف بکنید. مىبینید تمام اینها یک دین است، یک ماهیتاست، یک طریقت است. غرض این جهت است که یکى از کارهاى انبیاءاحیاء اصل دین است که اصل دین از آدم تا خاتم یکى است. البته فروعمختلف است. هر پیغمبرى که مىآید یکى از کارهایش پیرایش استیعنىاضافات و تحریفات بشر را مشخص مىکند حالا اینجا یک سؤال پیشمىآید: آیا این خاصیت (تحریف دین) از مختصات بشرهاى قبل از خاتمانبیاء استیا بشرهاى دورههاى بعد هم این طبیعت را دارند یعنى در دینخودشان دخل و تصرف مىکنند خرافات اضافه مىکنند؟ مسلم طبیعتبشر که عوض نشده است. بعد از پیغمبر خاتم هم همین طور است. آن شعرمعروف که مىگویند مال نظامى است و مال او نیست، مىگوید
دین ترا در پى آرایشند در پى آرایش و پیرایشند
بس که ببستند بر او برگ و ساز گر تو ببینى نشناسیش باز
اگر اینطور نبود، این همه فرق از کجا پیدا شد؟ معلوم است که بدعت در دینخاتم هم امکانپذیر است، چنانکه ما که شیعه هستیم و اعتقاد داریم بهوجود مقدس حضرت حجه بن الحسن، مىگوئیم ایشان که مىآیند «یاتیبدین جدید» تفسیرش اینست که آنقدر تغییرات و اضافات در اسلام پیداشده است که وقتى اومىآید و حقیقت دین جدش را مىگوید، به نظر مردم مىرسد که این دینغیر از دینى است که داشتهاند و حال اینکه اسلام حقیقى همانى است که آنحضرت مىآورد. در اخبار و روایات آمده است که وقتى ایشان مىآید خانههائىو مساجدى را خراب مىکند، کارهائى مىکند که مردم فکر مىکننددین جدیدى آمده است. حال آیا از این نظر که هر پیغمبر، مصلح دین سابقهم هست، از نظر احتیاج به مصلح نه از نظر استعداد بشر براى دریافت کاملحقایق لازم از طریق وحى مساله خاتمیت چگونه توجیه مىشود؟ اینجا بازدو مطلب است. یک مطلب این است که در اینکه احتیاج به مصلح و اصلاحهمیشه هست و در دین خاتم هم هست، بحثى نیستخود امر به معروف ونهى از منکر اصلاح است. ائمه فرمودهاند: «و ان لنا فی کل خلف عدولا ینفونعنا تحریف الغالین و انتحال المبطلین» در هر زمانى، در هر عصرى افرادىهستند که تحریف غلوکنندگان و نسبتهاى دروغ مردمى را که هدفشانخرابکردن دین است اصلاح مىکنند. در اینکه احتیاج به اصلاح و مصلحهست بحثى نیست ولى تفاوت در این جهت است که در زمان شرایع سابقمردم این مقدار قابلیت و استعداد را نداشتهاند که افرادى از میان آنها بتوانندجلوى تحریفات را بگیرند و با تحریفات مبارزه کنند. باید پیغمبرى باماموریت الهى مىآمد و این کار را انجام مىداد از مختصات دوره خاتمیت،قوه اصلاح و وجود مصلحین است که مىتوانند اصلاح بکنند، علاوه براینکه مطابق عقیده ما شیعیان یک ذخیره اصلاحى هم وجود دارد کهحضرت حجه بن الحسن است و او هماحتیاجى نیست که به عنوان پیغمبر اصلاح بکند بلکه به عنوان امام. امامیعنى کسى که تعلیمات و حقایق اسلامى را از طریق وراثتخوب مىداندیعنى پیغمبر آنچه را مىدانسته است به امیرالمؤمنین گفته استخالصاسلام در دستحضرت امیر بوده است و بعد از او به دست ائمه ما رسیدهاست. احتیاجى به وحى جدید نیست. امام همان چیزى را که از طریق وحىبه پیغمبر رسیده است بیان مىکند. اینجا مطلبى هست که باید عرض بکنم.یکى از مسائلى که در اطراف آن خرافه به وجود آمده است، خود مسالهاحیاء دین است. من یک وقتى در انجمن ماهیانه دینى یک سخنرانى کردمتحت عنوان «احیاء فکر دینى». آنجا گفتم براى دین مانند هر حقیقت دیگرعوارضى پیدا مىشود. در همین شبهاى اول سخنرانى در اینجا عرض کردمدین مانند آبى است که در سرچشمه صاف است، بعد که در بستر قرارمىگیرد، آلودگى پیدا مىکند و باید این آلودگیها را پاک کرد. ولى متاسفانه درهمین زمینه افکار کج و معوجى پیدا شده ستخوشبختانه از خصوصیاتدین خاتم است که مقیاسى در دست ما هست که اینها را بفهمیم و تشخیصبدهیم. راجع به مساله تجدید و احیاء دین از همان قرن دوم و سوم هجرىدر میان مسلمین (البته اول در اهل تسنن و بعد در شیعیان)فکرى پیدا شده است که چون در طول زمان براى دین بدعت پیدا مىشودو دین شکل کهنگى و اندراس پیدا مىکند احتیاج به یک اصلاح و تجدیددارد مانند اتومبیل که سرویس مىشود یاخانه که سالى یک مرتبه تکانده مىشود و مثلا رنگش را عوض مىکنند. اینخاصیت زمان است که دین را کهنه مىکند. گفتند براى این کار خداوند درسر هر چند سال یک نفر را مىفرستد که دین را تجدید بکند چون کهنهمىشود، گرد و غبار مىگیرد و احتیاج به پاک کردن دارد. خدا در سر هر چندسال احتیاج دارد که دین را نو بکند. این را من در کتابهائى مىدیدم، و دیدمکه عدهاى از علماى ما را در کتابها به نام مجدد اسم مىبرند مثلا مىگویندمیرزاى شیرازى مجدد دین است در اول قرن چهاردهم، مرحوم وحیدبهبهانى مجدد دین است در اول قرن سیزدهم، مرحوم مجلسى مجدد دیناست در اول قرن دوازدهم، محقق کرکى مجدد دین است در اول قرنیازدهم، همینطور گفتهاند مجدد دین در اول قرن دوم امام باقر (ع) است،مجدد دین در اول قرن سوم امام رضا (ع) است، مجدد دین در اول قرنچهارم کلینى است، مجدد دین در اول قرن پنجم طبرسى است و; مامىبینیم علماى ما این مطلب را در کتابهایشان زیاد ذکر مىکنند مانند حاجىنورى که در «احوال علما» ذکر کرده استیا صاحب کتاب «روضاتالجنات» که همین مجددها را نام برده است. در وقتى که مىخواستم آنسخنرانى «احیاء فکرى دین» را انجام بدهم به این فکر افتادم که این موضوعرا پیدا بکنم. هر چه جستجو کردم دیدم در اخبار و روایات ما چنین چیزىوجود ندارد و معلوم نیست مدرک این موضوع چیست؟ اخبار اهل تسنن راگشتم دیدم در اخبار آنها هم وجود ندارد، فقط در «سنن ادبى داود» یکحدیث بیشتر نیست آنهم از ابى هریره نقل شده است به این عبارت: «اان اللهیبعث لهذه الامه على راس کل مائه من یجدد لها دینها» پیغمبر فرمود خدابراى این امت در سر هر صد سال کسى را مبعوث مىکند تا دین این ملت راتازه بکند. غیر از ابى داود کس دیگرى این روایت را نقل نکرده است. خوبحالا چطور شد که شیعه این را قبول کرده است؟ این روایت از آن روایاتخوش شانس است. این حدیث مال اهل تسنن است. آنها در این فکر رفتهاندو راجع به این موضوع در کتابها زیاد بحث کردهاند. مثلا مىگویند اینکهپیغمبر گفته است در سر هر صد سال یک نفر مىآید که دین را تجدید بکندآیا او براى تمام شؤون دینى استیا اینکه براى هر شانش یک نفر مىآید؟مثلا یکى از علما مىآید که در کارهاى علمى اصلاح بکند یکى از خلفا یاسلاطین مىآید که دین را اصلاح کند. (هر چند در اینجا منافع خصوصى بهمیان آمده است که وقتى در هر قرنى یکى از علما را مجدد حساب کردهاند، براى اینکه خلفا را راضى کنند گفتهاند او وظیفه دیگرى دارد، در هر قرنىیک خلیفه هم مىآید که دین را اصلاح کند) مثلا در اول قرن دوم عمربنعبدالعزیز بود، اول قرن سوم هارون الرشید بود و; از قرن هفتم به بعد کهچهار مذهبى شدند گفتند آیا براى هر یک از این مذاهب باید یک مجددبیاید یا براى هر چهار مذهب یک مجدد؟ گفتند براى هر یک از مذاهب یکمجدد، به این ترتیب که سر هر صد سال، مذهب ابوحنیفه مجدد علیحده، مذهب شافعى مجدد علیحده، مذهب حنبلى مجدد علیحده و; بعد راجع به سایر مذاهب اسلامى بحثشد گفتند مذهب شیعه هم یکى از مذاهب است، بالاخره پیغمبرفرموده مجدد هست باید براى همه مذاهب باشد، آن هم یکى از مذاهباسلامى است، خارجیگرى هم از مذاهب اسلامى است، ببینیم در مذهبشیعه چه کسانى مجدد بودهاند؟ حساب کردند گفتند محمد بن على الباقرمجدد مذهب شیعه است در اول قرن دوم، على بن موسى الرضا مجددمذهب شیعه است در اول قرن سوم، شیخ کلینى مجدد مذهب شیعه استدر اول قرن چهارم. این را براى هر مذهبى توسعه دادند و حتى براى سلاطینهم در هر صد سال یک مجدد حساب کردهاند. این فکر به شیعه سرایتکرده است. من کتابها را خیلى گشتم. به نظر من اولین کسى که این فکر را درشیعه وارد کرد شیخ بهائى بود نه به عنوان اینکه این را یک حقیقت بداند وبگوید که این حدیث درست است، بلکه در رساله کوچکى که در «رجال»دارد وقتى که راجع به شیخ کلینى بحث مىکند مىگوید شیخ کلینى چقدرمرد با عظمتى است که علماى اهل تسنن او را مجدد مذهب شیعه دانستهاند.شیخ بهائى یک مرد متبحر بود، از حرفهاى اهل تسنن اطلاعاتى داشت،خواست این را به عنوان فضیلتى از شیخ کلینى ذکر کند نه اینکه این حدیث،حدیث درستى است. گفته استشیخ کلینى آنقدر عظمت دارد که اهلتسنن به حرفش اعتماد دارند و او را مجدد مذهب شیعه دانستهاند. دیگرانهم که رجال نوشتهاند حرف شیخ بهائى را نقل کردهاند، کمکم خود شیعههم باورش آمده که این حرف، حرف درستى است. بعد در دورههاى صدسال و دویستسال بعد از شیخ بهائى، در قرون دوازدهم و سیزدهم (که بهعقیده من ما دورهاى منحطتر از این دوقرن نداریم، یعنى اگر بخواهیم بدانیم که معاریف شیعه و کتابهائى از شیعهدر چه زمانى از همه وقت بیشتر انحطاط داشته یعنى سطحش پائینتر بودهقرن دوازدهم و سیزدهم است.) افسانهسازها این حدیث را به صورت یکحدیث واقعى در نظر گرفته و بدون اینکه خودشان بفهمند که ریشه اینحدیث کجاست، نشستهاند باقى دیگرش را درست کردهاند. اهل تسنن تاشیخ کلینى آمده بودند، اینها همینطور آمدهاند تا رسیدهاند به اول قرنچهاردهم. گفتند میرزاى شیرازى مجدد مذهب شیعه است در اول قرنچهاردهم. حالا این مدرکش چیست معلوم نیست. از همه مضحکتر اینستکه حاج میر ملاهاشم خراسانى در کتاب «منتخب التواریخ» همین موضوعرا نقل کرده است و مجددهاى مذهب شیعه را قرن به قرن ذکر مىکند. او همهر چه نگاه مىکند مىبیند جور در نمىآید براى اینکه افرادى بودهاند که واقعامىتوان اسمشان را مجدد گذاشت از بس که خدمت کردهاند ولى اتفاقا درسر صد سال نبودهاند مثل شیخ طوسى. (شاید عالمى پیدا نشود که بهاندازه او به شیعه خدمت کرده باشد ولى گناه او این بوده که در بین دو صدساله قرار گرفته است و نمىشود او را مجدد حساب کرد.) اما عالم دیگرى راکه در درجه بسیار پائینترى است، مجدد حساب کردهاند. حاج ملا هاشممثل علماى تسنن گفته است علما حسابشان جدا استسلاطین همحسابشان جدا است. مجددها در میان خلفا و سلاطین کیانند؟ تا آنجا کهشیعه پادشاه نداشته است، از سنیها گرفتهاند عمر بن عبدالعزیز و مامون و;از آنجا که خود شیعه پادشاه داشته است آمدهاند سراغ پادشاهان شیعه:عضدالدوله دیلمى و; کمکم رسیدند به نادرشاه. این مردى که از کلههامنارهها مىساخت، شده است مجدد مذهب شیعه! بعد مىگوید نادرشاهاهمیتش این بود که سپهسالار خوبى بوده است، یک قلدر بزن بهادر خوبىبوده است. تا روزى که متوجه دشمنان ایران بود خوب کار کرد دشمنان ایرانرا بیرون کرد، هندوستان را فتح کرد، ولى بعد دیگر کارش خونریزى بود، هىآدم کشت تا آنجا که بعضى معتقدند این مرد در آخر عمرش دیوانه شد. اینمرد دیوانه مىآید مىشود مجدد مذهب شیعه! ببینید کار ما به کجا رسیدهاست؟! ببینید مالیات گرفتنش چگونه بوده است؟ اصطلاحاتى خودشوضع کرده بود مثلا مىگفت من از فلان جا یک الف مىخواهم. دیگر یکذره حساب در کارش نبود که این الف که مىگوید مساوى مثلا یک کرورتومان استیا الف کله آدم؟! مثلا مىگفت من از ورامین یک الفمىخواهم. آخر این ورامین اینقدر ثروت دارد یا ندارد؟! دورهاى از چندساله آخر عمر نادر که به داخل ایران پرداخته بود، اسفآورتر وجود ندارد. توجه داشته باشید که گاهى در این حرفها ریشههائى از مذهبهاى دیگر وجوددارد. اهل مذهبهاى دیگر آمدهاند معتقدات خودشان را داخل کردهاند. اینفکر که در هر هزار سال یکبار یک مجدد دین مىآید، مربوط به قبل از اسلاماست. این حرف مال اسلام نیست. باباطاهر مىگوید: به هر الفى الف قدى برآید الف قدم که در الف آمدستم یک فکر در ایران قدیم بوده و مال زردشتیهااست که هر هزار سال یکبار، مصلحى آید. یک وقت در کتاب زردشتیهاخواندم که «هوشیدر» لقب آن کسى است که باید راس هر هزار سال بیاید درایران یک احیائى بکند. در هزاره فردوسى، ملک الشعراء بهار قصیده گفتهاست، مىگوید: «این هزاره تو حسنش هوشدر است». فردى است که افکارزردشتىگرى را خیلى در ایران رایج کرده است و به قول مرحوم قزوینى باعرب و هر چه که از ناحیه عرب باشد یعنى اسلام دشمن است. در کتابى کهاو راجع به زردشتىگرى نوشته و دو جلد است، آنجا که شرح حال یعقوبلیث صفارى را ذکر مىکند، او را یکى از آن [اشخاصى]که هزاره را به وجودآورده است، توصیف مىکند. بنابر این آن سخن از حرفهاى دروغى است کهبا روح اسلام جور در نمىآید و از ناحیه دیگران آمده است. الان یادم افتادکتاب «فراید» ابوالفضل گلپایگانى مبلغ زبردست بهائیها را مطالعه مىکردم،دیدم در آنجا حدیثى را نقل مىکند از جلد سیزدهم بحار که پیغمبر اکرمفرمود: «ان صلحت امتی فلها یوم و ان فسدت فلها نصف یوم» یعنى اگر امتمن صالح باشند یک روز مهلت دارند و اگر فاسق باشند نیمروز مهلت دارند.بعد مىگوید روزى که پیغمبر بیان کرده همانست که در قرآنست:«و ان یوما عند ربک کالف سنه مما تعدون» (5) یک روز در نزد پروردگار تو مساوى با هزار سال است. پس اینکه پیغمبرفرمود اگر امت من صالح باشند یک روز مهلت دارند و اگر فاسق باشندنیمروز یعنى اگر صالح باشند هزار سال باقى خواهند بود واگر فاسق باشند پانصد سال. این ابوالفضل گلپایگانى که از آن شیادهاىدرجه اول است، بعد مىگوید این حدیث پیغمبر راست است، چرا؟ براىاینکه این امت که فاسق شد، صالح بود و هزار سال هم بیشتر عمر نکرد زیراتا سنه 260 که سال رحلتحضرت امام حسن عسکرى است، دوره نزولوحى است چون ائمه هم همان وحى را بیان مىکردند این دوره، به اصطلاحهمان دوره انبساط اسلام است. از زمان وفات امام حسن عسکرى باید گفتکه عمر امتشروع مىشود، همان سال، سال تولد امت است. از زمان وفاتامام حسن عسکرى که آغاز عمر امت است، از 260 که هزار سال بگذردچقدر مىشود؟ مىشود 1260 سال ظهور «باب». پس پیغمبر فرمود که اگرامت من صالح باشد هزار سال عمر مىکند یعنى بعد از هزار سال کسدیگرى دینى مىآورده دین مرا منسوخ مىکند، و اگر فاسق باشد 500 سال. براى اینکه این حدیث را پیدا کنم اول خودم «بحار» را گشتم، پیدا نکردم.دیدم آقا میرزا ابوطالب دو سه ورق درباره این حدیث توجیه مىکند و مىخواهدبه گلپایگانى جواب بدهد. باور کرده که چنین حدیثى وجود دارد.چون در کتاب گلپایگانى دیده، باور نکرده که این را گلپایگانى از خودشجعل کرده باشد. من هر چه گشتم دیدم چنین چیزى پیدا نمىشود. یکچیزى دیدم در «بحار» از کعب الاحبار نه از پیغمبر، آنهم به یک عبارتدیگر که در زمان مهدى (ع)، در زمان رجعت، افراد مردم اگر آدمهاى خوبىباشند هر کدام هزار سال عمر مىکنند و اگر آدمهاى بدى باشند پانصد سال.این حدیث را کعب الاحبار گفته و درباره آدمها همگفته است. ابوالفضل گلپایگانى گفته این را پیغمبر گفته است نه کعب الاحبار.از بس این موضوع عجیب بود من به آقاى دکتر توانا که اطلاعات زیادىدرباره بهائیها دارند تلفن کردم گفتم یک چنین جریانى است، این کتابابوالفضل گلپایگانى اینطور مىگوید، و کتاب میرزا ابوطالب اینطور مىگوید،شما در این زمینه مطالعه دارید، من هر چه در «بحار» گشتم هیچ پیدا نکردمبه جز همین حدیث. گفت راست مىگوئید جز این حدیث کعب الاحبارتمام از مجعولات است. اینها مىرساند که مسامحهکارى در کار دین چقدربد است. آن حرف ابوهریره که در سنن ابىداود آمده چه غوغائى در اهلتسنن ایجاد کرده، بعد علماى شیعه آن را در کتابهاى خودشان ذکر کردند وبرایش حساب باز کردند و کشیدند به آنجا که نادر یکى از مجددین مذهبشد. اینجا یک شیادى به نام ابوالفضل گلپایگانى شیادى مىکند و عالمىمثل آقا میرزا ابوطالب باورش مىشود که چنین چیزى وجود دارد نمىرود«بحار» را نگاه بکند ببیند در آن هستیا نیست. بعد صدها نفر دیگر مىآیندکتاب میرزا ابوطالب را مىخوانند و این حدیث را قبول مىکنند. در دیناسلام مصلح هست، ولى به این صورت که یک اصلاح کلى داریم که بهعقیده ما شیعیان مال حضرت حجت است که مصلح جهانى است. ایناصلاح، جهانى و عمومى است و ربطى به بحث ما ندارد. و یک اصلاحخصوصى است که مبارزه کردن با بدعتهاى بالخصوصى است. این وظیفههمه مردم است و در همه قرنها هم افراد مصلح (به معنى مذکور) پیدامىشوند. خداهم شرط نکرده [که ظهور این افراد] هر 100 سال به 100 سال باشد یادویستسال به دویستسال یا پانصد سال به پانصد سال یا هزار سال بههزار سال. هیچ کدام از اینها نیست. در مورد ادیان دیگر پیغمبرى باید مىآمدتا دین سابق احیا بشود و این امر جز از راه نبوت امکان نداشت. ولى براىاحیاى اسلام علاوه بر اصلاحات جزئى، یک اصلاح کلى هم توسط وصىپیغمبر صورت مىگیرد. این هم یک فصل راجع به خاتمیت
1- سوره احزاب، آیه 40 2- سوره انفال، آیه 35 3- سوره آل عمران آیه 67 4- سوره شورى، آیه 13 5- سوره حج، آیه
کلمات کلیدی:
پروژه دانشجویی مقاله صورت موجودی عرضه و تقاضای مستقل با pdf دارای 47 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله صورت موجودی عرضه و تقاضای مستقل با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
9/15 – نکات کلیدی و مهم
تمرین های اینترنتی دانشجویان
حل مسائل
سؤالات این مبحث
مسائل
اطلاعات برگه گستره Excel
مدلهای پیشرفته
تحویل گروه یکنواخت
مسئله های ضمیمه
فصل 16- درخواست مواد
1/16- تعاریف سیستم های MRP
2/16- سیستم MRP در برابر سیستم امتیاز بندی سفارش
3/16- یک نمونه مثال MRP
با سیستم های کامپیوتری شده، سطح یکنواخت کنترل ـ گاهی اوقات ـ برای تمام آیتم‌های به کاربرده می شود. با این وجود ـ مدیریت کردن موجودی ها هنوز به تنظیم دارایی ها نیاز دارد و مفهوم ABC اغلب در انجام این کار مفید است
مدیریت موجودی، مسئولیت عملیات های مهم است چون بیشتر بر شرایط لازم سرمایه هزینه ها و سرویس مشتری تأثیر می گذارد. این فصل، مروری بر مدیریت موجودی و متدهای خاص مدیریت موجودی های مستقل تقاضا را ارائه می‌کند
نکات مهم این فصل شامل موارد زیر می باشند
· موجودی همان ذخیره (انبار) مواد بکار رفته است که تولید را آسان می سازد یا تقاضا ی های مشتری را برآورده می‌کند. موجودی ها شامل مواد خام ـ کار در جریان گردش و کالاهای تولید شده می باشند
· قانون تصمیم گیری مشخص می‌کند که چقدرـ و چه زمان باید دستور بدهیم. در ارزیابی قوانین تصمیم گیری، 4 نوع هزینه های موجودی وجود دارند که باید بررسی شوند: هزینه اجناس ـ هزینه سفارش (یا راه اندازی) ـ هزینه حمل (یا مخارج نگهداری) ـ و هزینه کمبود کالا (یا کسری کالا). هزینه های مربوطه شامل هزینه هایی می باشند که با تصمیم گیری ایجاد شده، تغییر می‌کنند
·
(درصد)
فرضیه های با صرفه ترین مقدار سفارش شامل مقدار تقاضای ثابت ـ زمان ناب ثابت ـ زمان تنظیم ثابت ـ نداشتن هزینه های کمبود کالا ـ سفارش بسیار ـ نداشتن تخفیف ـ و تک محصولی می باشند. در این فرضیه ها، فرمول EOQ ، مجموع مخارج نگهداری و هزینه های سفارش را به حداقل می رساند
· هر مسئله موجودی کالا می تواند با استفاده از مفهوم هزینه کل، برای (بهینه‌ترین) مقدار سفارش حل شود تا مجموع هزینه های مناسب را برای فرضیه هایی به حداقل برساند که در وضعیت خاص به کاربرده می شوند
· یک سیستم نظارت مداوم، روشی را فراهم می‌کند تا تقاضای تصادفی را اداره کند. وقتی که وضعیت سهام در نقطه سفارش R افت پیدا می‌کند مقدار ثابت Q سفارش داده می شود. زمان سفارش ها، بسته به تقاضای واقعی تغییر می‌کند. مقدار Q برابر با تنظیم می شود. و مقدار R بر اساس سطح سرویس مطلوب می باشد
· یک سیستم نظارت دوره ای، روش دیگری را ارائه می‌کند تا تقاضای تصادفی را اداره کند. وضعیت سهام در فواصل ثابت P نظارت می شود و مقداری که سفارش داده می شود برابر با موجودی نهایی T منهای وضعیت سهام می باشد. مقدار سفارش داده شده در هر دوره نظارت شده، بسته به تقاضای واقعی تغییر می‌کند. مقدار P با استفاده از تنظیم می شود و مقدار T بر اساس سطح سرویس مطلوب می باشد
· انتخاب بین سیستم های Q,P باید بر اساس زمان دوباره پر سازی ـ نوع حفظ رکورد و هزینه جنس باشد. یک سیستم دوره ای باید زمانی بکار برده شود که سفارش های موجودی باید به طور منظم زمان بندی شوند
· سطوح بالای سرویس دهی نیاز به سطوح بالای سرمایه گذاری، با مقدار مشخص سفارش (Q) و انحراف معیار دارد. بنابراین مدیریت باید سطح سرویس و رابطه سرمایه گذاری را قبل از تنظیم سطوح مطلوب سرویس مطالعه کند. مقایسه های نسبت های گردش موجودی ـ از طریق خودشان ـ مبنای کافی را برای تصمیم گیری ها در سطح موجودی فراهم نمی کنند. همچنین مدیریت باید دائماً در جستجوی کاهش باشد
· مفهوم موجودی ABC ، بر اساس مفهوم نسبتاً قابل توجه و بسیاری مفاهیم بی اهمیت می باشد. این مفهوم باید به کار برده شود تا به دقت آیتم های A قابل توجه را کنترل کند و تلاش و هزینه کمی را صرف آیتم های C.B کند
کلمات کلیدی:
پروژه دانشجویی مقاله شش سیگما با pdf دارای 114 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله شش سیگما با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
بخش اول : شش سیگما چیست
فصل اول : داستان موفقیت آمیز شش سیگما 2
فصل دوم : منظور از شش سیگما چیست 6
فصل سوم : شش سیگما در سازمان شما 13
فصل چهارم : فرایند حل مسئله تیم شش سیگما 21
فصل پنجم : راهنمایی برای موفقیت شش سیگما 29
فصل ششم : نگاهی به جعبه ابزار شش سیگما 37
فصل هفتم : شش سیگما در عمل 56
فصل هشتم : نکته ای برای مدیران 62
فصل نهم : نکاتنی که کارکنان باید بدانند 67
بخش دوم : تفکر ناب دروازه ورود به سرزمین سیگماها
مقدمه 74
چرخه dmaic 79
ابزارهای مورد استفاده در فاز بهبود 85
اتلاف یا waste 90
اصول تفکر ناب 91
بستر سازی و توسعه فرهنگ سازمانی با مفاهیم تفکر ناب 98
تئوری محدودیت ها (toc) 101
ابزارهای مورد نیاز برای کاربرد تئوری محدودیتها 105
نتیجه گیری 108
منابع و مأخذ 110
- جیمز ووماک و دانیل تی . جونز- مترجم : آزاده رادنژاد ؛ تفکر ناب : ریشه کن کردن اتلاف و آفریش ارزش در سازمان ها ؛ ناشر: آموزه
- شرکت راث و استرانگ ؛ مترجم سارا بهداد ؛ آموزش گام به گام شش سیگما ، نشر هامون
- بهزاد پورآمن-گزارش نهایی طرح پژوهشی : مطالعه و بررسی وضع موجود فرهنگ سازمانی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران – اسفندماه
- مجید اسماعیلیان و منصور لعلی ؛ تئوری محدودیتها ؛ مجله تدبیر شماره
- حمیدرضا رضایی ؛ شش سیگما گزاره نوین مدیریت کیفیت ؛ مجله تدبیر شماره 128
- کتاب شش سیگما چیست ، ترجمه دکتر رسول نورالسناء ، مهندس سقایی
می توان به سؤال «شش سیگما چیست؟» به روش های مختلفی پاسخ داد
1- مقیاس و معیاری آماری برای نشان دادن کارایی یک فرآیند یا محصول
2- هدفی جهت رسیدن به سطح عالی و کاملی از بهبود .
3- سیستمی مدیریتی به جهت رسیدن به جدیدترین شکل رهبری در سازمان و دستیابی به کلاس جهانی .
«» یکی از حروف یونانی است که در علم آمار به معنای انحراف معیار است . انحراف معیار ، شاخص آماری جهت پی بردن به انحراف موجود در مجموعه ای از داده ها ، دسته ای از اقلام و یا یک فرآیند است
1- بر روی معیارهایی که از دید مشتری سازمان مهم است تمرکز کنید . بسیاری از معیارها از قبیل ؛ ساعات کار ، و حجم فروش ، یعنی همان معیارهای مرسوم که اغلب سازمانها و شرکتها از آنها استفاده می کنند ، عمدتاً به آنچه که مشتری نسبت به آن توجه و اهمیت نشان می دهد ، مربوط نمی شوند
2- روشی یکسان جهت مقایسه و اندازه گیری فرآیندهای متفاوت ارائه می دهد .
اولین قدم در محاسبه سیگما و یا درک مفهوم و اهمیت آن ، تشخیص انتظارات مشتریان است . در واژه نامه شش سیگما به نیازها و انتظارات مشتری ، CTQ (مشخصه بحرانی برای کیفیت) گفته می شود
معیار سیگما کمک می کند تا بتوان به مطلوب و یا نامطلوب بودن عملکرد یک فرآیند پی برد و روش مشترک و یکسانی جهت درک وضعیت فرآیندها ، ارائه نمود . از معیار سیگما به منظور ارزیابی عملکرد یک فرآیند و ایجاد زبان مشترکی برای بیان این معیار استفاده می شود
هنگامی که سازمانی نیازهای مهم مشتریان را نادیده می گیرد و نسبت به آنها بی اهمیت است ، در واقع این امر باعث پیدایش عیوب ، شکایات و افزایش هزینه می گردد . افزایش تعداد عیوب یعنی افزایش هزینه اصلاح و دوباره کاری آنها ، بعلاوه افزایش مقدار معیوب باعث خطر از دست دادن مشتریان نیز می گردد . مسلماً همه سازمانها به دنبال اجتناب از عیوب و نتایج ناشی از آن ، که همان افزایش هزینه ها و کاهش رضایت مشتری است ، می باشند
هدف شش سیگما کمک به افراد و فرآیندها جهت تولید محصولات و ارائه خدمات بدون عیب و نقص است . در اینجا نقص صفر مورد نظر نیست . در شش سیگما فرض می شود که همیشه پتانسیل ایجاد عیوب وجود دارد . این جمله در مورد بهترین فرآیندها و بهترین محصولات تولید شده نیز صادق است ، اما در سطح عملکرد 9997/99% ، شش سیگما هدف را برای عملکرد به گونه ای تعیین می کند که در بسیاری از فرآیندها و محصولات ، تقریباً عیب و نقصی وجود نخواهد داشت
زمانی که یک شرکت پرچک شش سیگما را بلند می کند ، بدین معنا است که آنها می خواهند تا حد امکان ، فعالیت های مرتبط با مشتری و محصولات خود را به سطح شش سیگما برسانند از آنجائی که 4/3 نقص در میلیون ، یک هدف چالش برانگیز محسوب می شود ، لذا ممکن است در ابتدا هدف کوچکتری در نظر گرفته شود ، مثلاً رسیدن از سطح دو سیگما به سه سیگما ، البته این هدف نیز ، هدف کم و پائینی نیست ، چرا که به معنی کاهش عیوب از تعداد بیش از 300000 نقص در یک میلیون فرصت به کمتر از 70000 نقص در یک میلیون فرصت است
تفاوت مهم بین شش سیگما و دیگر برنامه های به ظاهر مشابه که طی سالیان قبل مورد استفاده قرار می گرفته اند ، مربوط به میزان نقش مدیریت در پایش منظم نتایج هر یک از برنامه ها است . هنگامی که جک ولش ، شش سیگما را در جنرال الکتریک مطرح نمود عنوان کرد که 40 درصد از پاداش سالانه مدیران ارشد بر اساس میزان مشارکت و موفقیت آنها در اجرای شش سیگما پرداخت خواهد شد
انجام این کار باعث گردید تا مدیران توجه بیشتری را در واحدهای خود به شش سیگما معطوف سازند . برنامه های آموزشی در جنرال الکتریک به عنوان یک عامل بسیار مهم مورد توجه قرار گرفتند و هزاران تیم آموزش دیدند . در همان زمان مدیران نیز در دوره های آموزشی شش سیگما که چند روز و گاهی اوقات چند هفته به طول می انجامید ، شرکت کردند
اما آموزش تنها بخشی از یک سیستم مدیریت است ، یک سیستم مدیریت ، شامل مسئولیت پذیری در قبال نتایج و ارزیابی جهت اطمینان از حصول نتایج می باشد
به عنوان مثال هتل های استاروود که مجموعه ای از هتل های بی نظیر ، وستین ، شرایتون و چندین هتل لوکس دیگر است ، نشان از ترکیب و ادغام شش سیگما در مدیریت دارد . در استاروود ، که به عنوان اولین به کار گیرنده برنامه شش سیگما در صنعت مهمانپذیری شناخته شده است ، مدیران همه سطوح ، مسوولیت پاسخگویی به معیارهای زیر را دارند
رضایت مشتری
کارآیی فرآیندهای کلیدی
معیارهای کارت امتیازی در رابطه با چگونگی فعالیت و عملکرد سازمان
گزارشات سود و زیان
رفتار کارکنان
مدیران در جلسات معمول ، وضعیت معیارهای کلیدی را مورد بازنگری قرار می دهند و در معیارهایی که وضعیت نامناسبی دارند پروژه های جدید شش سیگما را تعریف می کنند
شش سیگما به عنوان یک سیستم مدیریت ، اگر چه با نقش حیاتی مدیران ارشد شکل می گیرد ، ولی متعلق به آنها نیست و یا اگر چه در شش سیگما حضور و حمایت مدیران میانی بسیار مهم و پر اهمیت است ولی شش سیگما توسط آنها نیست که هدایت می شود
به اختصار ، شش سیگما سیستمی است که رهبری توانمند و مشارکت کارکنان را با یکدیگر ترکیب می کند
نکته اول : تمرکز واقعی و حقیقی به روی مشتری
نکته دوم : مدیریت مبتنی بر حقایق و اطلاعات
نکته سوم : فرآیندها جایی هستند که اقدامات وجود دارند
نکته چهارم : مدیریت کنشی
نکته پنجم : مشارکت و همکاری بدون حد و مرز
نکته ششم : حرکت به سوی تعالی / تحمل شکست
اگر سازمان شما تصمیم به یادگیری شش سیگما گرفته است هیچ مطالب دقیقی در خصوص این که ، این مسیر چگونه خواهد بود ، وجود ندارد . «اما» ممکن است این موضوع باعث تعجب شما شود . «از آنجایی که شش سیگما درباره تعالی و سازگاری صحبت کرده است ، آیا نباید یک مسیر مشخص برای اجرای آن وجود داشته باشد ؟»
بکارگیری شش سیگما : سه مسیر اصلی در اجرای شش سیگما
به شش سیگما به عنوان راهی به سوی آینده ای جدید و بهتر برای سازمانتان ، بیندیشید . این بزرگراه دارای سه مسیر ، یا سه رویکرد است و بطوریکه هر یک راهی متفاوت داشته و شاید شما را به مقصد متفاوتی ببرند
تجربه نشان می دهد که اغلب مدیران و کارکنان هوشیار ، می توانند احساس کنند که شرکت و سازمان نیاز به پشت سر گذاشتن عادت گذشته و ایجاد دگرگونی دارد . برای آن دسته از سازمان هایی که نیاز و هدف آنها اجرای کامل رویکرد شش سیگما است ، مسیر اول یعنی دگرگونی در سازمان ، رویکرد مناسبی است
از تیم هایی که در راستای دگرگون سازی سازمان فعالیت می کنند ، اغلب خواسته می شود که به فرآیندهای مهم توجه کرده و پیشنهاداتی را برای تغییر ارائه دهند . این فعالیتها ممکن است شامل بررسی دقیق موارد زیر باشد
چگونگی توزیع محصولات شرکت
اثر بخشی فرآیند فروش
توسعه محصول جدید
شکایات مهم مشتریان
عیوب محصول و مشکلات همیشگی
سیستم های اطلاعاتی که در فرآیند تصمیم سازی تجاری مهم هستند
کاهش هزینه در مقیاس های قابل توجه
این مسیر بیشترین گزینه ها را در اختیارتان قرار می دهد . در مسیر بهبود استراتژیک تلاش شما می تواند به یک یا دو نیاز بحرانی شازمان محدود شود ، به طوری که تیم ها و آموزش های طرح ریزی شده اصلی ترین فرصت ها و مهمترین ضعف های سازمان را هدف قرار می دهند . سازمان هایی که مسیر بهبود استراتژیک را پیش گرفته عبارتند از : جانسون وجانسون ، سیرز ، امریکن اکسپرس و سان میکرو سیستم
مسیر حل مسئله آهسته ترین راه بهبود از طریق شش سیگما است . این رویکرد مشکلات قدیمی ، یعنی اغلب همان مسائلی را که بهبود ناموفق قبلی بوده اند . هدف قرار می دهد . رویکرد حل مسئله ، مناسب ترین رویکرد برای شرکت هایی است که در صدد استفاده از منافع اجرای شش سیگما بدون ایجاد تغییرات عمده در سازمان می باشند . اگر سازمان شما این رویکرد را پیش گیرد ، با احتمال بسیار ، تنها تعداد کمی از افراد به طور عمده در این تلاش سهیم می گردند . مگر این که این رویکرد به یکی از مسیرهای دیگر متمایل شود
مزیت این روش تمرکز نمودن بر روی موضوعات مهم و شناسایی علل ریشه ای آنها با استفاده از داده ها و تحلیل های اثر بخش به جای احساسی برخورد کردن است
رویکرد بهبود استراتژیک می تواند به سازمان کمک کند تا تمرکز خود را روی فرصت هایی با اولویت بالاتر معطوف کند و مدیریت تغییر را به بخش های مورد نظر محدود نماید . ولی در مقابل ممکن است باعث احساس ناخوشایندی در افرادی شود که از فرآیند بهبود کنار گذاشته شده اند . از دیگر مشکلات این روش ، می توان به امکان بروز ناهماهنگی بین بخش هایی که شش سیگما را اجرا می کنند با بخش هایی که درگیر آن نیستند اشاره نمود
رویکرد حل مسدله از کمترین پیچیدگی برخوردار است و این فرصت را به سازمان می دهد که با نحوه کارکرد شش سیگما آشنا شود . متأسفانه این مسیر به طور فریبنده ای پر مخاطره است و نمی تواند مشکلات بنیادی سازمان را حل کند ، بعلاوه قادر نیست دید جامعی از انجام موفقیت آمیز تغییرات ایجاد نماید . عملکرد این روش مانند خاموش نمودن آتش بدون خارج کردن ماده آتش زا است
بدون توجه به این که سازمان شما در چه سطحی تلاش خود را آغاز نموده است ، مهم آن که اجرای به درستی انجام پذیرد . شما و همکارانتان باید وظایف جدیدی را که از سیستم شش سیگما پشتیبانی می کند ، درک کرده و آن را برعهده بگیرید
احتمالاً این مهمترین نقش در شش سیگما است . کمربند سیاه ، فردی است که به طور تمام وقت جهت رسیدگی به فرصت های بهبود و هدایت آنها برای دستیابی به نتایج ، فعالیت می نماید . کمربند سیاه همکارانش را هدایت ، تشویق و مدیریت می کند ، آموزش و تعلیم می دهد و از آنها مراقبت می نماید و تقریباً یک متخصص در بکارگیری ابزارها برای تشخیص مشکلات و حل آنها و یا طراحی فرآیندها و محصولات است
بدون یک کمربند سیاه قوی و خستگی ناپذیر ، اغلب تیم های شش سیگما اثر بخش و کارا نیستند . کمربند سیاه باید مهارت های بسیاری داشته باشد ، این مهارت ها شامل توانای در حل مسأله ، توانایی جمع آوری و تحلیل اطلاعات ، درک سازمانی ، تجارب رهبری و مربی گری و قدرت اجرایی مناسب می شود
در اغلب سازمان ها ، کمربند سیاه ارشد (MBB) معلم ، مربی و یا مشاور کمربند سیاهانی ات که بر روی پروژه های گوناگون فعالیت می نمایند . در اغلب موارد ، کمربند سیاه ارشد یک متخصص واقعی در ابزارهای تحلیلی شش سیگما است . کمربند سیاهان ارشد غالباً از مدارج بالای علمی در زمینه مهندسی ، علوم و یا مدیریت برخوردار می باشند
در اغلب شرکت ها ، یک MBB نقش نماینده تحول را در سازمان ایفا می کند ، کسی که برای ترویج روش ها و راه حل های شش سیگما تلاش می نماید . همچنین MBB ممکن است نقش مربی شش سیگما را برای کمربند سیاهان یا سایر گروه ها داشته باشد . نهایت این که ، یک MBB ممکن است در پروژه های شش سیگمای مرتبط ، نظیر بررسی نیازهای مشتری یا تعیین معیارهای سنجش برای فرآیندهای کلیدی همکاری کند
یک کمربند سبز فردی است که ، مهارت های شش سیگما را غالباً در سطح کمربند سیاه آموزش دیده است . کمربند سبز یک شغل واقعی در سازمان دارد و به عنوان عضوی از تیم و یا رهبر پاره وقت تیم شش سیگما فعالیت می کند . نقش و وظیفه کمربند سبز این است که مفاهیم و ابزارهای جدید شش سیگما را برای فعالیت های روزانه سازمان به کار گیرد
کلمات کلیدی:
پروژه دانشجویی مقاله نظریه اشتباه در حقوق مدنی با pdf دارای 105 صفحه می باشد و دارای تنظیمات و فهرست کامل در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است
فایل ورد پروژه دانشجویی مقاله نظریه اشتباه در حقوق مدنی با pdf کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه و مراکز دولتی می باشد.
این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است
توجه : توضیحات زیر بخشی از متن اصلی می باشد که بدون قالب و فرمت بندی کپی شده است
مقدمه
بخش اول: اشتباه بطور کلی
فصل اول: تعریف اشتباه
فصل دوم: اقسام اشتباه
فصل سوم: آثار اشتباه و شرایط تأثیر آن
فصل چهارم: موارد حقوقی اشتباه
مبحث اول: اشتباه در نوع معامله (ماهیت عقد)
مبحث دوم: اشتباه در موضوع عقد
مبحث سوم: اشتباه در شخص طرف عقد
مبحث چهارم: اشتباه در قیمت مورد معامله
مبحث پنجم: اشتباه در جهت یا علت معامله
مبحث ششم: اشتباه در انگیزه یا داعی
فصل پنجم: موارد غیر حقوقی اشتباه
الف- اشتباه ناشی از جهل به قانون
ب- اسنادی که اشتباهاً امضاء میشود
بخش دوم: بطلان عقد در اثر اشتباه
فصل اول : مفهوم بطلان و خصائص وویژگی های آن
مفهوم بطلان و خصائص و ویژگیهای آن
مبحث اول: تعاریف و مفاهیم
گفتار اول: مفهوم کلی لغوی و اصطلاحی بطلان
بند اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی بطلان در حقوق ایران
گفتار دوم: مقایسه مفهوم بطلان بامفاهیم مشابه
بند اول: عقد باطل و عقد فاسد
بند دوم: بطلان عقد و انفساخ آن
بند سوم: مقایسه عقد باطل و عقد قابل فسخ
بند چهارم: مقایسه عقد باطل و عقد غیر نافذ
بند پنجم: مقایسه بطلان عقد و عدم قابلیت استناد
مبحث دوم: خصائص و ویژگیهای بطلان در قراردادها به طور کلی
گفتار اول: مختصات وویژگیهای بطلان
بند اول: فقدان اثر تملک در قرارداد باطل
بند دوم: اثر قهقرائی بطلان
بند سوم: عدم تأثیر اجازه بر عقد باطل
بندچهارم: عدم تغییر وضعیت عقد باطل به عقد صحیح
گفتار دوم: خصائص و ویژگی های بطلان دربرخی از قراردادها
بند اول: ویژگی های بطلان در قرارداد نکاح
بند دوم: ویژگی های بطلان در قراردادهای احتمالی
فصل دوم: بطلان قرارداد بواسطه اشتباه
منابع و مأخذ
1- حقوق مدنی: تالیف آقای دکتر حسن امامی، جلد اول، چاپ چهارم
2- حقوق مدنی: تالیف آقای دکتر ناصر کاتوزیان، جلد اول، (مقدمه اموال- کلیات- قراردادها)
3- حقوق مدنی: تالیف دکتر مصطفی عدل (منصورالسلطنه) چاپ هفتم
4- تاثیر اراده در حقوق مدنی: تالیف دکتر جعفری لنگرودی
5- حقوق مدنی: تالیف استاد محمد بروجردی عبده
6- امامی، دکتر سید حسن، حقوق مدنی، جلد:( 1،2،5) چاپ چهارم، انتشارات اسلامیه، سال 1363 هـ . ش
7- امیری قائم مقامی، دکتر عبدالمجید، کلیات حقوق تعهدات، جلد (1)، چاپ اول، نشر میزان، تهران، بهار 1378
8- بروجردی، عبده، محمد، مجموعه حقوق، شماره 4، سال 1316
9- جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت، جلد اول، چاپ مشعل آزادی، 1357
10-جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، ترمینولوژی حقوق، چاپ بنیاد راستا، خرداد 1366
11-جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، مسبوط در ترمینولوژی، چاپ اول، چاپ احمدی، تهران 1378
12-جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، حقوق اموال، چاپ اول، چاپ گنج دانش، تهران 1368
13-جعفری لنگرودی، دکتر محمد جعفر، وصیت و ارث، چاپ دوم، چاپ دانشگاه تهران، تیرماه 1370
14-جوان، دکتر موسی، مبانی حقوق، جلد (2)، چاپ رنگین، تهران 1327 هـ .ش
15-حسینی، سید محمدرضا، قانون مدنی در رویه قضائی، چاپ اول، چاپ محمد، سال 1379 هـ . ش
16-خلعتری، امیرارسلان، حقوق تجارت، مطبعه اطلاعات، تهران 1312 هـ . ش
17-ذوالمجدین، زین العابدین، فقه و تجارت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران 1326
18-ستوده تهرانی، دکتر حسین، حقوق تجاترت، جلد چهارم، نشر دادگستر، تهران 1374
19-سنگلجی، محمد، کلیات عقود و ایقاعات، اپ چهارم، مهر 1374
20-شهیدی، دکتر مهدی، حقوق مدنی «اصول تشکیل قراردادها و تعهدات»، جلد اول، چاپ اول، نشر حقوقدان، تهران 1377
21-شهیدی، دکتر مهدی، حقوق مدنی «اصول قراردادها و تعهدات»، جلد دوم، چاپ اول، عصر حقوق، تهران 1379
22-شایگان، دکتر سیدعلی، حقوق مدنی، به کوشش محمد رضا بندرچی، چاپ اول، تهران 1375
23-صفایی، دکتر سید حسین و قاسم راده، دکتر سید مرتضی، حقوق مدنی «اشخاص و مهجورین»، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران 1378
24-صالحی، محمد و دکتر جانعلی، حقوق زیان دیدگان و بیمه اشخاص ثالث، چاپ اول، انتشارات دانشگاه تهران، بهمن 1372
25-عدل، مصطفی منصور السلطنه، حقوق مدنی، چاپ هشتم، چاپخانه گلشن، تهران1354
26-عمید،دکتر موسی، تقریرات وصیت، به کوشش سهراب امینیان، چاپ تهران
27-عابدیان، دکتر میرحسین، شروط باطل و تأثیر آن در عقد، چاپ اول، ققنوس، تهران 1379
28-قائم مقام فراهانی، محمد حسین، حقوق تجارت «ورشکستگی و تصفیه، انتشارات دانشگاه تهران 1368
29-کاتبی، حسینقلی، حقوق تجارت، چاپ دوم، انتشارات کتاب فروزان، 1364
30-کاتوزیان، دکتر ناصر، تحولات حقوق خصوصی، مجموعه مقالات اهدائی به استاد سید حسن امامی، انتشارات دانشگاه تهران، شماره 1272، تهران 1329
31-کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «خانواده»، چاپ اول، انتشارات دادگستر، پائیز 1379
32-کاتوزیان، دکتر ناصر، نظریه عمومی تعهدات، چاپ اول، نشر یلدا، زمستان 1374
33-کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «قواعد عمومی قراردادها»، جلد (1،2،3،4)، چاپ چهارم، انتشارات بهمن برنا، تهران 1374
34-کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «وصیت در حقوق مدنی ایران»، چاپ کانون وکلا، تهران 1369
35-کاتوزیان، دکتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، جلد اول، دانشکده علوم اداری و مدیریت بازرگانی، تهران 1344 هـ . ش
36-کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «معاملات معوض عقود تملیکی «بیع، معاوضه، اجاره، قرض»، چاپ ششم انتشار با همکاری شرکت بهمن برنا، انتشارات مدرس، تهران 1374
37-کاتوزیان، دکتر ناصر، عقود معین، مشارکتها و صلح، عطایا، انتشارات بهنشر، تهران 1374
38-کاتوزیان، دکتر ناصر، حقوق مدنی «الزامهای خارج از قرارداد ضمان قهری»، جلد اول (مسئولیت مدنی)،چاپ دانشگاه تهران، زمستان 1374
39-کاتوزیان، دکتر ناصر، اعتبار امر قضاوت شده در دعاوی مدنی، چاپ پنجم، نشر دادگستر، تابستان 1376
40-کاتوزیان، دکتر ناصر، دوره مقدماتی حقوق مدنی، اعمال حقوقی «قرارداد ایفاع»، چاپ اول، بی جا، شرکت انتشار و شرکت بهمن برنا، 1370 هـ . ش
41-محقق داماد، دکتر سید مصطفی، قواعد ففه، بخش مدنی، چاپ سوم، انتشارات سمت، پائیز 1379
42-میرشفعیان، مهدی، راهنمای طرح دعوی (2)، دادخواستها و قرارها و احکام، چاپ دوم، نشر دادگستر، بهار 1377
43-محمدی، دکتر ابوالحسن، قواعد فقه، چاپ اول، نشر یلدا، پائیز 1373
44-میر محمد صادقی، دکتر حسین، مروری بر حقوق قراردادها در انگلستان، ترجمه از کتاب مروری بر حقوق قراردادهای انگلستان رابرت و اکسبری، چاپ اول، نشر حقوقدان، زمستان 1377
45- درودیان، دکتر حسنعلی، تقریرات درس متون به زبان فارسی، نیمسال دوم، 80-79
46- درودیان، دکتر حسنعلی، تقریرات درس حقوق مدنی (3)، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
47- سلجوقی، محمود، عنصر جهت در تعهدات و معاملات، مجله کانون وکلای دادگستری، 74-73
48- شهیدی، دکتر مهدی، جزوه حقوق مدنی (3)،دانشگاه شهید بهشتی تهران، نیمسال اول 74-73
49- صادقی نشاط، دکتر امیر، بیع کالی به کالی، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، بهار 1379
50- صفایی، دکتر سید حسین، نظریه جهت در قراردادها(1)، جهت در حقوق فرانسه، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشکده تهران، شماره 8، 1350 هـ . ش
51- صفایی، دکتر سید حسین، اشتباه در شخص طرف قرارداد در حقوق ایران و فرانسه، نشریه دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، شماره 4، 1349 هـ .ش
52- طباطبائی، دکتر علیمحمد، بطلان و انحلال و فسخ، مجله کانون وکلاء، سال پنجم، شماره
53- عالمی، شمس الدین، تحلیل یک جریان قضایی مربوط به امر ورشکستگی، مجله حقوقی وزارت دادگستری سال بیستم، تهران 1357
54- قاسم زاده، دکتر سید مرتضی، تاثیر متقابل تسلیم، فصلنامه دیدگاههای حقوقی، دانشکده علوم قضایی و خدمات اداری، سال سوم، بهار 1377
55- کاتوزیان، دکتر ناصر، رفع تعارض قوانین و اجرای قوانین کیفری خفیف تر، مجله حقوقی وزارت دادگستری شماره 10، آبانماه 1354
56- لواسانی، محمود، انواع بطلان در حقوق مدنی فرانسه، مجله کانون وکلاء، شماره 12، سال 16، مهر و پائیز 1343
57- موسوی بجنوردی، سید محمد، قاعده اقدام، مجله دیدگاههای حقوقی، نشریه دانشکده علوم قضائی و خدمات اداری
58- موسوی بجنوردی، سید محمد، آیا نهی در معاملات موجب فساد است یا نه؟ فصلنامه حق، شماره سوم، سال 1355
1- منابع و مآخذ عربی
59- انصاری، شیخ مرتضی، مکاسب، بمطبعه الاطلاعات، طبع فی التبریز، ربیع الآخر 1375
60- اصفهانی، محمد حسین، کتاب الاجاره، دارالکتب الاسلامیه، چاپ اول، 1375، ه.ق
61- البحرانی، یوسف ، الحدائق الناصره فی احکام العتره الطاهره، المجلد (21)،بی جاء دارالکتب الاسلامی، بی تا
62- بهجت بدوی، الدکتور حلمی، مجله القانون و الاقتصاد، لبحث فی الشئون القانونیه و الاقتصادیه من الوجهه المصریه، السنه الثالثه، العدد الثالث، ذوالخجه سنه 1351- مارس سنه 1933
63- الجزایری، عبدالرحمن، کتاب الفقه علی المذاهب الاربعه، المجلد (3)، الطبعه اسابعه، بیروت. دار ایحاء التراث العبری ، 1986، م
64- الحسینی العاملی، محمود جواد، متفاح الکرامه فی شرح القواعد العلامه، المجله (6) موسسه آل بیت
65-الحسینی جزایری، نعمت الله، فروق اللغات، چاپ نمایندگی فرهنگی ج. 11، دمشق 365 ه.ش
66-حرالعاملی،شیخ محمدبن الحسین. وسائل الشیعه، جلد 12، باب 40 از ابواب التجاره، حدیث 3
67-حجازی، دکتر عبدالحی، النظریه العامه للالتزام، الجزء الثانی، مصادر الالتزام، مطبقه نهضه مصر، 1954م
68-حسینی روحانی، محمد صادق، فقه الصادق، جلد شانزدهم، انتشارات دارالکتاب قم، چاپ سوم، 1413ه.ق
69-الحی، حسن بن یوسف بن المطهر، تذکرالفقهاء، المکتبه المرتضویه، بی تا، تهران، مسأله 4و
70-رستم بازالبنانی، سلیم، شرح المجله، طبعه الثالثه، المطبعه الادبیه بیروت، سنته
71- الزحیلی، وهبه، العقود المسماه فی قانون المعاملات المدنیه الاماراتی و القانون المدنی الاردنی ، دمشق 1407 ه. ق
72- الذنون، حسن علی، نظریه العامه الالتزام، المجلد(1)، مصادر الالتزام، بغداد، مطبعه المعارف، 1949
73-سنهوری، عبدالرزاق احمد، الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید، نظریه الالتزام بوجه عام، مصادر الالتزام. دارالنهضه العربیه قاهره، ابریل سنه
74- سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر، الشباه و انظایرفی قواعد و فروع فقه الشافعیه، مطبه مصطفی البابی الحلبی، مصر 1378، ه. ش. 1956 م
75- العاملی جبلی، زین الدین بن علی الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه، المجلد (3). منشورات جامعه النجف الدینیه با تعلیقات سید محمد کلانتر
76- العاملی جبلی، زین الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، المجلد (63) اطبعه الثانیه، المطبعه پاسدار اسلامی موسسه المعارف اسلامی، 1416 ه. ق
77- طباطبائی حکیم، سید محسن، مستمسک العروه الوثقی، جزء الثانی العشر، الطبعه الثالثه، مطبعه الاداب، النجف 1329 ه.ق
78-طباطبائی حکیم سید محسن، العروه الوثقی، مکتب الوجدانی، قم 1400 ه. ق
79- علامه حلی، تبصره المتعلمین فی احکام الدین نوشته حاج شیخ ابوالحسن شعرائی، کتابفروشی اسلامیه
80-کاظم خراسانی، آیت ا… شیخ محمد، کفایه الاصول، المجلد (1) الطبعه السادسه، با حواشی میرزای مشکینی، چاپخانه اسلامیه ،
81-کاشانی، ابن مسعود، بدایع الصنایع فی ترتیب الشرایع (المجلد (7) دارالکتب العلمیه، بیروت 1406 ه.ق
82- محمصانی، دکتر صبحی، قوانین فقه اسلامی، درالتزامات و عقود، جلد دوم، ترجمه جمال الدین جمالی محلاتی، اپ فاروس ایران ، تهران
83-المحقق الثانی، الشیخ علی بن الحسن الکرکی، جامع المقاصد فی شرح القواعد، المجلد (4) الطبعه الاولی،بیروت، موسسه آل البیت (ع) لاحیاء الثراث، 1411 ه.ق 1991 م
84-الوسیط فی شرح القانون المدنی الجدید (1): تالیف دکتر عبدالرازق احمد السنهوری.المد جزفی شرح القانون المدنی (1): تالیف دکتر عبدالمجید الحکیم
85-The Low of contract, 2 ed, by G. C. cheshire and C.H. S. Fifoot
86-Am outline of the law of contract and tort, by G.G.G. Rob1, and John Brooks
87-Affin, M, Digest of commercial law, the commacial law of france, 4 th edition,
88-Chitty, contract, general principles, London, 25 th edition,
89-Thiro, the Law of contract, Edition by G.C. Cheshir and C.H.S. fifoot, London,
90-Treitel, G.H., The Law of contract, ninth Edition, London
91-carbonnier, Jean, Droit civil, La famils, Lesincapacites, T.2,
92-Marty et Reynaud, Droit civil, T.I, Paris
93-MAZEAUD, Henri ET Leon, Lecons de Droit Civil. Tome Premier, Edition mowtch restien, Paris
برای بحث درباره اشتباه بهتر است ابتدا ماده 190 قانون مدنی را مطالعه نمود چون در این ماده از شرایط اساسی صحت معامله صحبت شده و بند اول آن قصد و رضای طرفین معامله را یکی از شرایط دانسته است
برای انعقاد هر عقدی طرفین باید قصد و رضا یعنی اراده داشته باشند و آنها نه فقط بایستی اراده خود را بصورت ایجاب و قبول اظهار دارند بلکه رضای طرفین باید موجود باشد. در مورد قصد باید دانست که قصد یا موجود است و یا معدوم
بدیهی است که در صورت عدم وجود قصد، معامله باطل خواهد بود ولی رضا ممکن است موجود و در عین حال معلول باشد. طبق ماده 199 قانون مدنی، موجبات معلول بودن رضا دو امر است: اکراه- اشتباه
این ماده فقط اکراه و اشتباه را موجب عدم نفوذ دانسته است. البته با مطالعه مواد 416 و 439 قانون مدنی به این نتیجه میرسیم که تدلیس و غبن نیز در نفوذ معامله بی‌تأثیر نیست. منتهی فقط به مغبون حق فسخ میدهد. ولی جای بحث فقط در اشتباه است. زیرا قانون صراحت دارد که اشتباه موجب عدم نفوذ معامله است. پس این را به عنوان یکی از موارد عیوب اراده مورد بحث قرار می‌دهیم
واژه اشتباه در زبان حقوقی در زبان حقوقی معنی محدودتری دارد. اشتباه را نویسندگان حقوق مدنی چنین تعریف کرده اند
«اشتباه تصور نادرستی است که انسان از حقیقت پیدا می‌کند»[1] و یا
«تصور غلطی است که انسان از شیئی می‌کند»[2]
در کتب عربی اشتباه را غلط می نامند. فقهای اسلامی اشتباه را تحت عنوان خطاء، جهل و نسیان نامیده اند
در حقوق ایران اشتباه را از نقطه نظر درجه تأثیر آن در عقد تقسیم بندی کرده اند. یعنی اقسام اشتباه را اشتباه مؤثر و غیرمؤثر در عقد دانسته اند و اشتباه مؤثر را گاهی موجب بطلان و گاهی موجب عدم نفوذ معامله محسوب داشته اند
طبق نظر موسوم (در کتب عربی) اشتباه بر سه نوع است
«اشتباهی که موجب بطلان عقد است که آنرا اشتباه مانع نامیده‌اند
«اشتباهی که بطور نسبی موجب بطلان عقد است (قابل بطلان)
«اشتباهی که تأثیری در صحت عقد ندارد
اشتباه نوع اول را در سه مورد دانسته اند
«اول در ماهیت عقد- دوم در مورد معامله- سوم در سبب معامله. دکتر السهنوری در کتاب خود اشتباهی را که هنگام پیدایش اراده صورت نگرفته و اراده را معیوب نمی‌سازد ولیکن به هنگام نقل آن صورت بگیرد یعنی اراده حقیقی با اراده انسانی متفاوت داشته باشد اشتباه در نقل نامیده است. و نوع دیگر اشتباه را که بهنگام تفسیر اراده صورت میگیرد، اشتباه تفسیری دانسته است
در حقوق انگلیسی اشتباه را به نوعی دیگر تقسیم کرده و آنرا سه قسم دانسته اند
«اشتباه مشترک»
«اشتباه متقابل»
«اشتباه یک جانبه»
بعضی از نویسندگان اشتباه مشترک را همان اشتباه متقابل دانسته اند
این اشتباه در موردی است که طرفین معامله هر دو اشتباه مشابهی مینمایند. هرکدام از آنها قصد طرف دیگر را میداند و آنرا قبول می‌کند و هر دو در مسائل اصلی و اساسی عقد اشتباه می‌کنند. برای مثال مورد معامله اتومبیلی باشد که از بین رفته (در حین عقد) درحالیکه طرفین آنرا موجود تصور کنند
وقتی است که طرفین به قصد یکدیگر پی نبرده و هر کدام مقصود خود را می‌فهمند. مثلاً شخص الف پیشنهاد فروش اتومبیلی را می‌کند که ولی شخص ب تصور می‌کند که پیشنهاد راجع به اتومبیل وی لیکن از مدل دیگر میباشد. در چنین صورتی علیرغم وجود اراده، تطابق واقعی بین پیشنهاد و قبول وجود نداشته و درنتیجه معامله ضرورتاً باید باطل باشد
در این نوع اشتباه که اشتباه به معنای واقعی است فقط یکی از طرفین در اشتباه بوده و طرف دیگر نیز از این امر آگاه میباشد. مثلاً هرگاه شخص الف توافق به خرید نقاشی بخصوصی از شخص ب بنماید. به تصور اینکه اصل است اما درواقع بدل و کپی آن باشد. اگر ب نسبت به تصور اشتباه الف جاهل باشد مورد از موارد اشتباه متقابل خواهد بود ولی اگر او بداند اشتباه یک جانبه خواهد بود
در مورد این اشتباه نیز توافق واقعی بین ایجاب و قبول وجود نداشته درنتیجه معامله فاقد اثر میباشد
تفاوت بین اشتباه متقابل و اشتباه یک جانبه
تشخیص بین این دو اشتباه است. اگرچه مسئله‌ای که در این دو مطرح میشود شبیه میباشد. لیکن روش رسیدگی تفاوت دارد
اگر اشتباه متقابل عنوان شود رسیدگی قضائی جنبه موضوعی داشته ولی اگر اشتباه یک جانبه عنوان شود رسیدگی جنبه شخصی خواهد داشت.[3]
اشتباه در معامله گاهی موجب بطلان و گاهی نیز موجب عدم نفوذ عقد میباشد و در بعضی موارد نیز به مشتبه حق فسخ میدهد و گاهی نیز موثر در عقد نبوده و حقی برای طرف ایجاد نمی کند
در مورد اثر اشتباه متقابل و یک جانبه درکا من لوو انصاف باید افزود که اشتباه متقابل در کا من لوفی النفسه موجب بی اعتباری قرارداد نمیشود. دادگاه به این مسئله رسیدگی کرده و تصمیم میگیرد و برای اخذ تصمیم به نیات طرفین توجه نمی‌کند چون از این جهت در هر حال رضایت واقعی وجود ندارد. دادگاه شخص ثالث معقولی را در نظر میگیرد و می بیند که آیا شخص مزبور از رفتار آنان چه استنباطی کرده و توافق آنها را به چه معنی گرفته است. قاضی بلاک برن میگوید: اگر کسی هر قصدی که داشته باشد طوری رفتار کند که یک شخص ثالث معقول چنین پندارد که او با شرایط طرف دیگر موافق میباشد این شخص با چنین رفتارش متعهد خواهد بود و معامله بقوت خود باقی خواهد ماند. بنابراین در چنین حالتی دادگاه با وجود یک اشتباه مهم قرار داد را نسبت به طرفین الزام آور خواهد شناخت و قرارداد صوری به قوت خود باقی میماند
در سیستم انصاف نیز قرارداد صرفاً باستناد اشتباه متقابل فاقد اثر نمی‌باشد بلکه دادگاه درباره مفهوم تعهد تصمیم گرفته و به طرف هم حق فسخ نمیدهد و انصاف از این جهت از قانون پیروی می‌کند
اشتباه یک جانبه که اغلب به صورت اشتباه در شخصیت میباشد در کامن لو در صورتی موجب بی اعتباری قرارداد است که مدعی اشتباه برای رهائی از تعهدی که کرده مسائلی را ثابت کند که در بحث مربوط در اشتباه در شخصیت خواهد آمد
اگر اشتباه یک جانبه در شرایط اساسی معامله باشد موجب بی اعتباری قرارداد خواهد بود
دادگاههای انصاف به پیروی از قانون این اشتباه را موجب بطلان قرارداد نمیداند لیکن دادگاه در رسیدگی به دعوی از صدور حکم الزام به انجام تعهد خودداری می‌کند یعنی بدین ترتیب متعهد مجبور به انجام تعهد نمیشود.[4]
ب- شرایط تأثیر اشتباه
اشتباه در صورتی از عیوب رضا محسوب میشود که دارای دو شرط باشد
1- در صورتی که ثابت شود که اگر طرفی که اشتباه کرده به حقیقت واقف بود، آن معامله را انجام نمیداد
2- اشتباه باید در قصد مشترک طرفین مؤثر باشد
اشتباه باید در امری باشد که عرفاً از صفات اساسی عقد باشد یا یکی از طرفین آن صفت را اساسی اعلام کند و معامله بر مبنای آن واقع شود.[5]
بنابراین با جمع این شرایط است که اشتباه مؤثر در عقد واقع میشود
این نوع اشتباه در صورتی است که طرفین توافق در اراده نداشته باشند بعبارت دیگر بین آنها اتفاق نظر در ایجاب و قبول وجود نداشته باشد. مطابق ماده 94 ق. م. باید توافق بین اراده طرفین وجود داشته باشد والا معامله باطل خواهد بود
مثلاً وقتیکه موجب قصد بیع داشته و قابل، به تصور هبه قبول کرده است. طبق عقیده مرسوم (در کتب عربی) اشتباه در ماهیت عقد از انواع غلط مانع بوده و موجب بطلان معامله میباشد چنانکه عقد قرض را طرف دیگر هبه تلقی کند در این صورت نه عقد قرض و نه عقد هبه واقع نمیشود و معامله باطل خواهد بود.[6] ،[7]
در کامن لو اشتباه در نوع عقد را می توانیم با توجه به تعریف اشتباه متقابل از مصادیق این نوع اشتباه بدانیم. زیرا در تعریف آن گفته شد که طرفین به قصد یکدیگر پی نمی برند و این نوع اشتباه موجب بطلان معامله است
استدلالات فوق به نظر منطقی میرسد چون همانطور که بررسی شد هیچگونه توافقی بین قصد طرفین نبوده و معامله فاقد یکی از ارکان عقد (قصد مشترک) میباشد
[1] – آقای دکتر کاتوزیان، حقوق مدنی، جلد اول، ص 208
[2] – حقوق مدنی، دکتر عدل، ص 118
[3] – حقوق قراردادها Cheshire و Fifoot چاپ دوم- ص 194
[4] – حقوق قرارداد Cheshire و Fifoot ج- دوم- ص 230
[5] – حقوق مدنی، جلد اول، دکتر کاتوزیان- ص 209
[6] – الوسیط فی شرح القانون المدنی الحدید، دکتر السهنوری
[7] – الموجز فی شرح القانون مدنی، دکتر عبدالمجید الحکیم
کلمات کلیدی:
ساخته شده توسط Rodrigo ترجمه شده
به پارسی بلاگ توسط تیم پارسی بلاگ.
