چکیده :
هدف از پژوهش حاضر بررسی ومقایسه ی رابطه عزت نفس و سلامت روانی و بهزیستی روانشناختی در والدین کودکان عادی و والدین کودکان استثنایی 8 -12ساله شهرستان چناران می باشد،که بدلیل حجم بالا، تعداد 317 نفر،به روش نمونه گیری خوشه ای ،برای این طرح انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحقیق مشاهده شد که نمره سلامت روانی در والدین دانش آموزان استثنایی بیشتر از دانش آموزان عادی است بدین معنی که والدین کودکان استثنایی از سلامت روانی بیشتری برخوردارند . همچنین از لحاظ عزت نفس بین والدین دانش آموزان عادی و استثنایی تفاوت معنا داری وجود داشت و نیز مشخص شد که نمره بهزیستی روانشناختی والدین دانش آموزان عادی بیشتر از والدین دانش آموزان استثنایی می باشد بدین معنی که بهزیستی روانشناختی بیشتری دارند.ازجمله محدودیتهای این بژوهش میتوان به :عدم وجود تحقیقات مشابه در داخل وخارج از کشور،دشواری دسترسی به باسخگویان وایجادرغبت در آنها جهت تکمیل برسشنامه هاو...اشاره نمود.


کلید واژه ها:عزت نفس،سلامت روانی، بهزیستی روانشناختی


فهرست مطالب

فصل اول کلیات تحقیق
مقدمه10
بیان مسئله14
اهمیت و ضرورت پژوهش18
اهداف پژوهش21
تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها و متغیرها22
فصل دوم ادبیات و پیشنیه تحقیق
مبانی نظری و یافته های پژوهشی26
عزت نفس در قرآن مجید28
عزت نفس کلی29
عزت نفس اجتماعی 30
عزت نفس تحصیلی 30
مولفه های عزت نفس 30
ماهیت عزت نفس 31
نظریات مرتبط با عزت نفس32
سلامت روان 36
تعریف سلامت روانی 38
تعریف بهداشت روانی در فرهنگهای مختلف40
اصول بهداشت روانی 42
خصوصیات افراد دارای سلامت روانی43
عوامل موثر درتامین سلامت روانی46
نقش خانواده درتامین سلامت روانی46
نظریات مرتبط با سلامت روانی46
بهزیستی روانشناختی 52
عقب ماندگی ذهنی  57
عقب ماندگی ذهنی آموزش پذیر57
ویژگیهای کودک استثنایی57
نیازهای والدین کودکان استثنایی58
احساسات والدین کودکان استثنایی58
پژوهشهای انجام شده در ارتباط با موضوع60
فصل سوم فرایند پژوهش
روش پژوهش 81
جامعه آماری 81
نمونه و روش نمونه گیری81
ابزار پژوهش 81
پرسشنامه بهزیستی روانشناختی81
پرسشنامه عزت نفس 83
پرسشنامه سلامت روانی87
روشهای تجزیه و تحلیل داده ها87
فصل چهارم یافته ها وتجزیه تحلیل آماری
تجزیه و تحلیل داده ها 89
بررسی جمعیت شناختی  آزمودنیها89
بررسی حجم نمونه به تفکیک محل سکونت89
بررسی حجم نمونه به تفکیک سن90
بررسی حجم نمونه به تفکیک میزان تحصیلات91
بررسی حجم نمونه به تفکیک نوع شغل92
بررسی حجم نمونه به تفکیک میزان درآمد93
بررسی متغیرهای اصلی فرضیات تحقیق94
فرضیه اول 98
فرضیه دوم 103
فرضیه سوم 104
فرضیه چهارم 105
فرضیه  پنجم 106
فرضیه ششم 107
بررسی سوالات 110
فصل پنجم نتیجه گیری
خلاصه یافته های پژوهش124
بحث و نتیجه گیری 125
محدودیت های تحقیق129
پیشنهادهای تحقیق 130
فهرست منابع و ماخذ 131
ضمائم 135


فصل اول

کلیات

1-1 مقدمه:
یکی از طبیعی ترین گروههایی که می تواند نیازهای انسان را ارضا کند خانواده است. وظیفه خانواده مراقبت از فرزندان و تربیت آن ها، برقراری ارتباطات سالم اعضا با هم و کمک به، استقلال کودکان است، حتی اگر کودک کم توان ذهنی1، نابینا2 ، یا ناشنوا  3باشد. کم توان ذهنی یک وضعیت و حالت خاص ذهنی است که در اثر شرایط مختلف قبل از تولد و یا پس از تولد کودک پدید می آید.تولد و حضور کودکی با کم توانی ذهنی در هر خانواده ای می تواند رویدادی نامطلوب و چالش زا تلقی شود که احتمالا تنیدگی، سرخوردگی، احساس غم و نومیدی را به دنبال خواهد داشت. شواهد متعدد حاکی از آن است که والدین کودکان دارای مشکلات هوشی، به احتمال بیشتری با مشکلات اجتماعی، اقتصادی و هیجانی که غالبا ماهیت محدود کننده، مخرب و فراگیر دارند، مواجه می شوند. در چنین موقعیتی گر چه همه اعضای خانواده و کارکرد آن، آسیب می بیند فرض بر این است که مشکلات مربوط به مراقبت از فرزند مشکل دار، والدین، به ویژه مادر را در معرض خطر ابتلا به مشکلات مربوط به سلامت روانی قرار می دهد بررسیها نشان داده اند که والدین دارای فرزند کم توان ذهنی، در مقایسه باوالدین کودکان عادی، سطح سلامت عمومی  پایین تر و اضطراب بیشتر احساس شرم و خجالت بیشتر و سطح بهزیستی روانشناختی پایین تری دارند (میکائیلی ،1388).
در سالهای اخیر در کشور ایران مانند سایر کشور های جهان علاقه بخصوص مهم از طرف مقامات دولتی و هم از جانب مردم به امر بهداشت روانی نشان داده شده است و اثرات آن در بهبود و اوضاع بیمارستانهای روانی و به کاربردن روشهای صحیح در پیشگیری مشاهده می گردد. عدم سازش وجود اختلالات رفتار در جوامع انسانی بسیار مشهور و فراوان است و در هرطبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی اشخاص نامتعادل وجود دارند.هر شخص ممکن است گرفتار ناراحتی روانی شود خود به خود کافی نیست زیرا که بهداشت فقط منحصر به تشریح علل اختلالات رفتار نبوده  بلکه هدف اصلی آن پیشگیری ا ز وقوع ناراحتی ها  می باشد. پیشگیری عبارت است از به وجود آمده عاملی که مکمل زندگی سالم و نرمال باشد و نیز درمان اختلالات جزیی رفتار به منظور جلوگیری از وقوع بیماریهای شدید روانی است. یکی از شرایط اصولی بهداشت اصولی بهداشت روانی این است که شخص به خود احترام بگذارد و خود را دوست بدارد(شاملو، 1376).


فهرست منابع:

- قرآن مجید .
- آزاد، حسین؛(1378). سلامت روان ازدیدگاه الیس،فصلنامه اصول بهداشت روانی،شماره چهارم.
- آقاجانی، سعید؛اسدی نوقابی احمدعلی؛(1381).نظریه مشاوره وروان درمانی ،تهران،مرکزنشردانشگاهی.
- افروز، غلامعلی؛(1377). مقدمه ای بر آموزش و پرورش کودکان استثنایی، تهران.
- افروز، غلامعلی؛(1385).مصاحبه و مشاوره با والدین کودکان استثنایی،تهران،دانشگاه تهران.
- افروز، غلامعلی؛(1384).روانشناسی وتوانبخشی کودکان آهسته گام، تهران،انتشارات دانشگاه تهران.
- احمدی، زینب مقایسه عزت نفس مادران کودکان کم توان ذهنی و مادران کودکان عادی شهر اهواز پایان نامه کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، اهواز 1377، ص1  .
- اختیاری امیری، راضیه؛(1383).مقایسه بهداشت روانی دانشجویان مجرد ومتاهل خوابگاهی،خلاصه مقالات نخستین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران،دانشگاه شهید بهشتی.
-بازرگان عباس،سرمد زهره،حجازی الهه،(1387)،روشهای تحقیق در علوم رفتاری،تهران،انتشارات آگاه.
- بیابانگرد،اسماعیل؛(1372).روشهای افزایش عزت نفس در کودکان ونوجوانان،تهران،انتشارات انجمن اولیاو مربیان.
- بختیاری، پروین؛(1379).بررسی وضعیت بهداشت روان معلمان استان اصفهان،فصلنامه دانشگاه ازاد اسلامی اصفهان.
- بنی جمال واحدی، شکوه السات؛احدی، حسن؛(1370).بهداشت روانی و عقب ماندگی ذهنی،تهران،نشر نی.
- بهرامی احسان، هادی؛(1381).بهداشت روانی در قرن بیست ویکم و چالشهای پیشرو،مجله روانشناسی وعلوم تربیتی دانشگاه تهران،سال سی و دوم،شماره1،ص181-199  .
- پورافکاری، نصرالله؛(1376).فرهنگ جامع روانشناسی-روانپژشکی وزمینه وابسته،چاپ دوم،تهران،نشر نی.
- تقوی، سید محمدرضا؛ (1380). بررسی روایی و اعتیار پرسشنامه سلامت روانی، تهران.
- رحیمی نژاد،عباس؛پاک نژاد، محسن؛(1383).ارتباط بین سازگاری خانواده باسلامت روانی وسطح ارضاء نیازهای روانشناختی فرزندان ونوجوانان،خلاصه مقالات کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران،تهران،دانشگاه شهیدبهشتی.
- راس آ،آلن؛(1377).روانشناسی شخصیت نظریه ها وعمل،ترجمه جمالفرسیاوش،تهران،انتشارات بعثت.
- زنجانی طبسی، رضا؛(1383).ساخت و هنجاریابی مقدماتی آزمون بهزیستی روانشناختی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.
- سیف نراقی، مریم؛نادری، عزت الله؛(1382).اختلالات رفتاری کودکان وروشهای اصلاح وترمیم آن،انتشارات بدر.
- سایت اینترنت.
- سنچولی حمیده،(1388)،رابطه تجربه ی معنوی با سلامت روانی در والدین دارای فرزندان استثنایی و والدین فرزندان عادی،پایان نامه کارشناسی ارشد .
- شاطرلو عالیه، افزایش عزت نفس دانش آموزان کم توان ذهنی از راه توجه به مولفه های خود پنداره، تعلیم وتربیت استثنایی ، 1386 شماره 74، ص27  .
- شریعتی تقی،داورمنش عباس،(1370)،نگرش پدران کودکان عقب مانده ذهنی در مورد عقب ماندگی فرزندانشان ومقایسه آنهادر سطوح مختلف فرهنگی،پایان نامه کارشناسی ارشد.
- شاملو، سعید،(1382)، بهداشت روانی تهران، رشد.
- شاملو، سعید،(1368)،مکتبهاونظریه ها در روانشناسی شخصیت،چاپ اول،تهران،انتشارات رشد .
- شکری امید،(1380)،تفاوت های جنسیتی در بهزیستی ذهنی ونقش ویژگیهای شخصیت،مجله پزشکی و روانشناسی بالینی ایران،شماره 4  .
- شفیع آبادی عبدالله،(1372)،نظریه مشاوره و روان درمانی،تهران ،انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
- علیزاده حمید،(1381)،تاثیر فرزند معلول یا ناتوان بر خانواده،تعلیم وتربیت استثنایی،1381،شماره14،ص3-7  .
- عمران نسب عمران،(1387)،برسی ارتباط بین اعتقات دینی وسلامت روان در دانشجویان سال آخرکارشناسی علوم پزشکی وخدمات درمانی ایران،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علوم پزشکی زاهدان.
- عباسپورعلی،(1385)،رابطه بین کمالگرایی و عزت نفس باسلامت روانشناختی در دانشجویان دانشگاههای دولتی شهر تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد .
- فرهادی علی،(1384)،میزان شادمانی و ارتباط آن با عزت نفس در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی لرستان، فصلنامه اصول بهداشت روانی،سال هفتم،شماره 25  .
- فیضی ژاله،(1386)،رابطه سلامت عمومی،کمالگرایی وعزت نفس در پزشکان عمومی،پایان نامه کارشناسی ارشد .
- کرد تمینی بهمن،(1384)،نقش ازدواج مجدد در سلامت روانی همسران و فرزندان شاهد استان سیستان و بلوچستان،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه تهران.
- کلمز هریسف،(1375)،روشهای تقویت عزت نفس درنوجوانان،ترجمه علیپور پروین،مشهد،آستان قدس رضوی.
- لطافتی بریس، امین (1388) نظریه پردازان سلامت روان،76 فصلنامه تازه های رواندرمانی، سال شانزدهم، شماره 55 و. 56
- مشکی و همکاران(1387)، بررسی تاثیر برنامه آموزشی با به کارگیری عزت نفس و باورهای کنترل سلامت بر ارتقای سلامت روان دانشجویان، فصلنامه علمی  پژوهشی فیض، دوره دوازدهم، شماره 4.
- مفیدی فرخنده،(1376)،آموزش خانواده راهنمای عملی والدین و مربیان کودکان استثنایی،انتشاراتی سرآمد کاوش.
- مهرابی زاده هنرمند، نجاریان بهمن، مسعودی میترا، مقایسه سلامت روانی والدین کودکان کم توان ذهنی تربیت پذیر 12-7 ساله با سلامت روانی والدین کودکان عادی، پژوهش درحیطه کودکان استثنایی 1380 شماره 2ص187 .
- میکائیلی منیع فرزانه، مقایسه بهزیستی روان شناختی مادران دانش آموزان دبستانی دارای کم توان ذهنی وعادیف تعلیم وتربیت استثنایی، 1388، شماره 92ص88   .
- میلانی فر بهروز، (1374)،روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنایی، تهران،نشر قومس.
- میلانی فر بهروز،(1382)،بهداشت روانی،چاپ هشتم،تهران، نشر قومس.
- نریمانی محمد، آقامحمدیان حمیدرضا، رجبی سوران، مقایسه سلامت روانی مادران کودکان استثنایی با سلامت روانی کودکان عادی فصلنامه اصول بهداشت روانی، 1386 شماره 33 و34 ، ص15-24   .
- نجات حمید،(1378)،مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی،فصلنامه بهداشت روانی،شماره 3   .
- ولی زاده شیرین، روشهای افزایش عزت نفس در کودکان دارای نیازهای ویژه، تعلیم وتربیت استثنایی 1387 شماره 85 و 84 ص70 .
- هرشن سن،دیویدپاور،پال دبلیو،(1988)،مشاوره بهداشت روانی:نظریه وعمل،ترجمه منشی طوسی محمد تقی،مشهد،انتشارات آستان قدس رضوی.
- یوسفی لویه مجید، مداخله های روان شناختی در مورد کودکان با نیازهای ویژه تعلیم و تربیت استثنایی1387 شماره 85 و 84 .
- هالان،دانیل پی،کافمن جیمزام(1371)،کودکان استثنایی(مقدمه ای بر آموزشهای ویژه)،ترجمه جوادیان مجتبی، مشهد،انتشارات آستان قدس رضوی.


- Adler. A. (1926). The Neurotic Constitution. New york Dood mead
- Burden.R.L(1980) measuring the effects of sters  on the mother of handicapped imfamts: mast depression always follow?

- Beckman, P.J(1991). Comparison of mothers and fathers perceptions of the effect of young children with and without

- Cmic, k.,friedrich,w., Greenberg,m(1983).Adaptation of families with mentally retarded children: A model of stress, coping and family ecology.American journal of mental deficiency, 88, 125-231
- Corsini. R.(1973). Current Psychotheraphes. Peacock Pubilshers. Inc Itasaca. Lllonnis
- Corson. V.(1999)Bermer.A.Elizabeth.N.Mental Health Nursing. Sau Nders Compaany
-Edwards, A.J(1977),Education psychology, landon.15-66
- Ellis. A. doubson. (1988) How to live with and without anger New york: Reasers Digestpress

- Leinonen. J. a,solataus, t . S, Punamaki. R.I, (2003)jurnal of child psychiatry,44(2),227-41
- Ryff. C. D. Keyes. C. l. m Shomtkin .D. (2002). Optimal well-being :Empirical Encounter of two traditional. Journal of Personality and social psychology. 62 (6). 1007-1022
- Skinner. B. F. (1973). Beyond Freedom and Dignity palific Grov. Califormia u.s.a

کلیات تحقیق

1-1-مقدمه
با ورود به هزاره سوم میلادی ،دانش تجربی نو و پیشرفت های فن آوری ، این امکان را فراهم ساخته است که بازنمایی ذهنی انسان از کره زمین به « دهکده جهانی » و بزرگراه های اطلاعاتی بهبود یافته و ضرورت چاره جویی در مسائل اجتماعی،اقتصادی، فرهنگی و در مجموع بهره مندی از کیفیت بهزیستی و با هم زیستی بیش از پیش احساس می گردد(احقر1383).از آنجایی که آموزش و پرورش در شکل دهی سرمایه انسانی و اجتماعی نقش تعیین کننده ای داشته است بنابراین  انتظار می رود نسل امروز را برای زندگی در جامعه فردا آماده سـازد و با توجه به اهمیت علوم تجربی ،آگـاه بودن از وضعیت و ماهیت دانش علمی ،چگونگی خلق آن و وابستگی به آن ،نه تنها برای دانشمندان بلکه برای همه ما بخش عمده ای ازآموزش راتشکیل میدهد. ( به نقل ازبی.آر.هرگهنام2001ترجمه سیف،علی اکبر). اگر بپذیریم که علوم در تعیین جایگاه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی یک جامعه نقش مؤثری دارد، آنگاه به اهمیت آموزش علوم و نیز لزوم همگانی کردن آن بیشتر پی می‌بریم. آموزش علوم و فناوری یکی از پایه‌های اساسی آموزش و پرورش است که تاثیر مستقیم آن در توسعه فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و افزایش سرمایه های مادی و معنوی یک جامعه به خوبی مشخص شده‌است. یکی از مشکلات مهم و اساسی در نظام آموزش و پرورش خصوصاٌ در کشور ما، به کار نگرفتن روش های تدریس نوین در آموزش است. به همین سبب کیفیت آموزشی از سطح مطلوب برخوردار نیست و دانش آموزان علاقه زیادی به تحصیل نشان نمی دهند. یکی از دلائل آن عدم آشنایی معلمان با روش های نوین تدریس است( آقازاده1379).پیشرفت روز افزون علوم و تحقیقات گوناگون در حیطه های مختلف حاکی از آن است که اطلاعات بشر روز به روز افزایش می یابد و مطالب جدیدی به دست می آید.امروزه هر فردی ناچار به  استفاده یافته های جدید است روش تدریس فعال ونوین که در آن مشارکت دانش آموز و معلم را می طلبد و به جای انتقال مطالب به دانش آموز ، به افزایش توانایی یادگیرنده در فرایند یادگیری عنایت دارد. به دلایل متعدد از جمله تاکید براصولی از کلیات نظام آموزش و پرورش کشور و اهداف دوره های تحصیلی ، نگرش های جهانی ، رشد روز افزون تحقیقات ، سرعت فن آوری و تکنولوژی ، ضرورت کار بست تدریس فعال را می طلبد .

ادیان و رهبران مصلح اجتماعی نیز تاکید بر نوعی فعال سازی ذهن و جلوگیری از تقلید کورکورانه در اصول و روشهای زندگی دارند، لذا آموزش و تدریس های متکی بر روشهای فعال گامی است در اشاعه و ترویج علم و پرورش انسانهای آزاد و آگاه که می توانند در توسعه و فناوری مثمر ثمر باشند (مشایخ1386).
 در روش تدریس فعال ،سعی بر این است که فراگیران خود در کسب مفهوم سهیم باشند و از طرق مختلف به فعالیتهای ذهی ، علمی، فردی و گروهی برخوردار گردند .از مهمترین دستاوردهای آموزش علوم در مدارس، تربیت افرادی است که دارای معلومات و آگاهی‌های لازم هستند تا بتوانند منطقی فکر کرده و آگاهانه تصمیم بگیرند (کرامتی وهمکاران1382).در چند دهه اخیر، نگرش جهانیان در مورد فرایندهای یاددهی- یادگیری به طور کامل تغییر کرده‌است. در سالهای نه چندان دور، بسیاری اعتقاد داشتند که ذهن دانش‌آموزان همانند ظرف های خالی است که در انتظار پر شدن با دانش و معلومات است. در دنیای کنونی پیشرفت وتوسعه هر جامعه رابیش ازهرچیز درگرو تربیت نیروهای انسانی کارآمدی می دانندکه بتوانند با اندیشه پویا وخلاق خودامکانات بالقوه موجود درآن جامعه رابه امکانات بالفعل وقابل استفاده تبدیل نمایند(میرشمشیری1390).درپژوهش های متعددی نشان داده شده است که آموزش درس علوم تجربی ،درسی عملی وآزمایشگاهی است امادر ایران بیشتر از روش های سنتی استفاده می شود ورویکرد معلم محوری خاصی بر آن حاکم است (یوسفی،قاسمی،1388).فعالیت های تجربی در آموزش این درس در نظام آموزشی کشور جز در موارد اندک ،در بیشتر موارد به شیوه سنتی است ؛لذا دانش آموزان ممکن است به هدف های مورد نظر این درس نائل نشوند.درچنین وضعیتی آموزش درس علوم تجربی به شیوه سنتی وحافظه مدار وسخنرانی هرگز دانش آموزان را برای مواجهه با مسایل در هم تنیده دنیای امروز وفردا آماده نخواهد کرد.دورین وکرد (2009)درتحقیق خودبه این نتیجه رسیدکه درآموزش به شیوه سنتی دانش آموزان نتوانسنه اند ازعلومی که یادگرفته انددرزندگی روزمره خود استفاده کنند. شمار کج فهمی های دانش آموزان بسیار زیاد بوده است وبالغ بر90/. ازفارغ التحصیلان سوادعلمی را به دست نمی آورندوحتی ازمهم ترین هدف های مفروض درآموزش نیز مهجور مانده اند.وی معتقداست که برای داشتن نظام آموزشی سازنده ،نظام سنتی باید متحول شودوبه سوی آموزش خلاق هدایت گردد.موالم(2010).درتحقیق خود بیان داشته است که دانش آموزن اغلب نمی توانند از دانش خود برای توضیح وپیش بینی پدیده ها استفاده کنندودر حل مسایل جدید ناتوان هستند.این مشکل ناشی از این واقعیت است که آموزش های داده شده ،فاقدراهبردهای کیفی مورد نیاز یرای استدلال آنها میباشد(امام قلی وند،1385).


سازه انگیزه تحصیلی درمحیط های آموزشی به رفتارهایی که به یادگیری وپیشرفت مربوط است اطلاق می -شود(کاستلو2008)درتعریفی دیگر،انگیزه تحصیلی راتمایل یادگیرنده به مشغول ودرگیر شدن در فعالیت های یادگیری وتلاش مستمر در انجام دادن وپایان رساندن آن فعالیت می دانند.(بریانت2010).
.پ‍ژوهش ها نشان می دهد که یادگیری مفاهیم ،در شرایطی رخ می دهد که دانش آموزان انگیزه پیدا کرده و به طرف مطلب جدید جذب شوند . شیوه های نوین تدربس در آموزش و پرورش کمک می کند که دانش آموزان به کارهای نو دست بزنند و با هر موضوعی خلاقانه برخورد کنند  در نظامهای آموزشی نیز تاکید عمده بر پرورش خلاقیّت دانش آموزان است . خلاقیّت برای بقای هر جامعه ای لازم است و برای ایجاد و تداوم آن در افراد ،بایستی عادت به تفکر را در آنها ایجاد کرد چرا که خلاقیّت با تفکر بوجود می آید؛ یکی از هدفهای مهم در محیط پرتلاطم و متغیر کنونی، آموختن شیوه های خلاقیّت و نوآوری است  ویکی از الگوهای تدریس که باعث پرورش ظرفیت مشکل گشایی دانش آموزان و هدایت آنها به بیان خلاق و گسترش انگاره های جدید از طریق توجه به بعد عاطفی و غیرمعقول می شودالگوی بدیعه پردازی است.روش تدریس بدیعه پردازی  ازجمله روش های پرورش خلاقیت محسوب می شود که به وسیله ویلیام جی .جی .گوردون  وهمکارانش(1961)ابداع شدگوردون مطالعه ی  موردی بر روی افرادی راآغاز کرد که بطور همزمان درپروژه ی مربوط به خلاقیت وروانکاوی درگیربودند.
.نتایج مصاحبه ها ،گویای علاقه فزاینده به تشابهات خلاق درعلوم بود واین تشابهات رویکرد خلاقیت رابرای هر دوی دانشمندان وهنرمندان آسان می کرد..پرداختن به فعالیت های استعاری در روش بدیعه پردازی ساختی را به وجود می آورد تا اشخاص به وسیله آن بتوانند خود رابرای تخیل وایجادبصیرت درفعالیت های روزانه رهاسازند .گوردون به این شیوه "آشنایی سازی"می گوید،یعنی فرد تلاش می کند تا بادیدی تازه به چیزهای آشنا بنگرد.اساس تفکربدیعه پردازی فعالیت  استعاری وتمثیلی است که براساس شباهت امور ومقایسه آن بایک چیز یایک فکربه جای یک چیز یافکر دیگرساخته می شود(حسینی وهمکاران،1387)
روش تدریس بدیعه پردازی مانند سایر روش های خلاق به وسیله راهنمایی های آموزشی وپرورشی، خلاقیت راشکوفا می سازد.به این صورت که چون دراین روش،مهارت های زندگی با استفاده از تشبیه ،استعاره،وقیاس تدریس می شود،لذا دانش آموزان آزادی بیشتری در پاسخ به سوالات این درس داشته واین امر منجر به رشد وتوسعه مهارت های مبتنی بر خلاقیت ونوآوری دانش آموزان خواهد شد(بنی عقیل1380).


پژوهشهای بسیاری درخارج ازکشور برکارایی روش بدیعه پردازی صحه گذاشته اند(نوبی2004)وپژوهشهایی هم که در داخل کشور انجام یافته اند ،حکایت ازاثربخشی این روش دارند ،دستجردی،1381،اوجی نژاد1382آلان وریچارد(2006)بیان داشته اند،هنگامی که دانش آموزان برخی چیزها رادر مورد توضیحات متوجه نمی شوند با این که بعضی از اطلاعات در توضیحات آن ها وبعضی ازمعلومات فرضی وجود نداردوهمچنین درمواردی که مفهوم خارج از تجربه دانش آموزان باشد راه مناسب ،استفاده ازیک قیاس بامدل است(شریفی،داوری،1387تاثیر الگوی بدیعه پردازی رابر پیشرفت تحصیلی در درس انشا وعلوم تجربی مورد تایید قرار داده اند.روش بدیعه پردازی درپژوهش ناو(2007)افزایش خلاقیت وحل مشکلات رابه دنبال می آورد.درسال های اخیر درکشور ما پژوهش هایی در زمینه تاثیر روش های فعال تدریس در درس می شود،ارتباط دارد(وان هوگ وتگنو2002)
اکنون پرسش اصلی این پژوهش آن است که چه اندازه تدریس به شیوه بدیعه پردازی که امروزه به عنوان یکی از روش های فعال معرفی شده است در مقایسه با روش آموزش رایج(سنتی) ،باعث افزایش انگیزه پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان پایه ششم مدارس شهرستان دالاهو می شود؟


فهرست منابع ومآخذ
الف-منابع فارسی:
1-آقازاده ، احمد (1379)، آموزش و پرورش تطبیقی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت)، تهران.
2-آناستازی،آن(1965).تفاوت فردی،ترجمه جوادطهوریان،(1371).موسسه چاپ وانتشارات آستان قدس رضوی،مشهد.
3-آنجفی،فرشته(1387).بررسی ومقایسه تاثیر آموزش روش تدریس بدیعه پردازی وبارش مغزی درافزایش یادگیری  دانش آموزان دختر پایه چهارم ابتدایی منطقه2تهران،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
4-احمدی، غلامعلی، (1380). بررسی میزان همخوانی و هماهنگی بین سه برنامه قصد شده‌، اجراشده و کسب شده در برنامه جدید آموزش علوم دوره ابتدایی. پژوهشکده تعلیم و تربیت.
5- احمدی، غلامعلی، (1383). ارزشیابی از برنامه درسی تربیت معلم دوره های کاردانی مراکز تربیت معلم ایران، موسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی، تهران.
6– احدیان محمدآقا زاده  محرم 1378 راهنمای روش های نوین تدریس  نشر آییژچاپ اول
7– امانی تهرانی محمود ،دانش فر  حسین ،حسینی  احمد ،ارشدی  نعمت ا...  فرنوش . بتول ، راهنمای تدریس علوم تجربی ، 1382، نشر شرکت چاپ و نشر کتاب های درسی ایران – چاپ اول
8-اسبورن ، الکس ، اس .( 1381) . پرورش استعداد همگانی ابداع و خلاقیت ، ترجمه حسن قاسم زاده ،
نشردنیای نو ، چاپ سوم ،
9-استرایکر،سوزان(1385 ) . کلیدهای پرورش خلاقیت هنری درکودکان ونوجوانان ،مترجم اکرم قیطاسی،
موسسه انتشاراتی صابرین. 
10-اکبرزاده،مهدی(1383)،یادگیری مهارتهای شناختی و فراشناختی در آموزش حل مسأله،همایش
منطقه ای روشهای نوین تدریس، کرمان،مهرماه.
11-امانی،محمد(1381)، الگوهای نوین تدریس،تهران،روان.
12-امام قلی وند،فاطمه(1385)تکنیک های پرورش خلاقیت وبدیعه پردازی،روش بدیعه پردزی.مجله روان شناسی وعلوم تربیتی ،رشدمشاور مدرسه،شماره4،صفحه30-34.
14-احقر،قدسی،(1383).تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی وتناسب آن با توان ذهنی دانش آموزان شهر تهران،فصلنامه تعلیم وتربیت،شماره20،7-38
15-اوجی نژاد،احمد رضا(1386) ،بررسی تاثیر الگوی بدیعه پردازی بر پرورش خلاقیت دانش آموزان  در درس انشاء مدارس راهنمایی شهر شیراز،مجله علوم تربیتی وروان شناسی ،دوره15 ،صفحه76-88.
16-بی .آر.هرگهنام(2001).مقدمه ای برنظریه های یادگیری ؛ترجمه علی اکبرسیف،تهران،نشر دوران
17-بحرانی ،محمود(1388).بررسی روایی وپایایی مقیاس انگیزش پیشرفت تحصیلی هارتر،مجله مطالعات
18-بنی عقیل ،فرید(1380)اثر بخشی الگوهای پیشرفته تدریس(بدیعه پردازی)درمقایسه با روش ها ی سنتی،نشر ساوالان،
19-بیگدلی ، افضل السادات ( 1383) خلاقیت و رشد آن درسازمان ، فصلنامه تحول اداری ،
شماره17. روان شناختی دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه الزهراء(س)،شماره5،صفحه50-72.
20-بیابانگرد،اسماعیل(1386)،روشهای تحقیق در روانشناسی وعلوم رفتاری .تهران:نشر دوران.
21-پارسا، محمّد (1382)، روان‏شناسى یادگیرى بر بنیاد نظریه‏ها، انتشارات بعثت، چاپ اول.
22-پارسا، محمد(1383)، روان‌شناسی یادگیری ، انتشارات سخن،چاپ دوم.
23-پرویزیان، محمد علی (1384). بررسی آموزش کاوشگری در درس علوم تجربی پایه‌های سوم تا پنجم مدارس ابتدایی استان مرکزی، موسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی، تهران.
24- پورکریمی، جواد(1388). مقایسه رضایت شغلی و انگیزش پیشرفت در دانش آموختگان کشاورزی خود اشتغال و غیر خوداشتغال. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی. شماره55.
25-تجری،فاطمه.(1386).بررسی ومقایسه دوروش بدیعه پردازی و روش سخنرانی درپرورش خلاقیت وپیشرفت تحصیلی در درس تعلیمات اجتماعی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
26-حسینی، فرهاد، (1381)، بررسی موانع و مشکلات دبیران مقطع راهنمایی شهر تهران در استفاده از آزمایشگاه های علوم در فرآیند تدریس، پایان نامه دانشگاه آزاد، واحد تهران مرکز.
27-حج فروش، احمد. بررسی پیشنهادهای معلمان مجرب و کارشناسان سازمان و پژوهشگران درباره محتوای آموزشی کتابهای درسی دوره ابتدایی (علوم تجربی). مؤسسه پژوهشی برنامه‌ریزی درسی و نوآوریهای آموزشی، 1380.
28-حسینی،اکرم السادات ،معماریان،ربابه(1387).تاثیر بکارگیری الگوی بدیعه پردازی در آموزش مفهوم مراقبت تسکینی درکودکان برخلاقیت نوشتاری وعملکرد تحصیلی دانشجویان پرستاری ،مجله آموزش در علوم پزشکی،9(3)،صفحه239-248.
29-حیدری،طوبی،کریمیان،نورالسادات،(1388)مقایسه تاثیر تدریس به روش سخنرانی با بازخوردوسخنرانی به روش سنتی برمیزان یادگیری وکیفیت تدریس،مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک ،7(1)پیاپی17،صفحه41-49.
30- خنیفر، حسین، (1382) درآمدی بر استاندارد و استاندارد سازی در آموزش و پرورش، نشر آثار معاصر، تهران.
31-خورشیدی ، عباس.(1381). روشها و فنون تدریس ، چاپ اول ، تهران ،انتشارات یسطرون
32-جویس،ویل(1383).الگوهای تدریس2000؛ترجمه محمد رضا بهرنگی ،تهران:انتشارات کمال تربیت.
33-جهاندیده،جواد(1390)بررسی اثر بخشی روش تدریس یهمیاری برحلاقیت ویادگیری دانش آموزان دختر در درس تعلیمات اجتماعی،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
34 -  جویس بریس ، ویل مارشال ،کالهون  وایلی ، الگوهای تدریس 2000– ترجمه محمد رضا بهرنگی
35-جعفری ندوشن،سمیه (1390).بررسی روش تدریس اکتشافی در درس ریاضی بر یادگیری دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی شهرستان اردکان، انتشارات یسطرون
36-جی گالن سیلور،ویلیام ام،الکساندر،اورتورجی،لوییس(1380).برنامه ریزی درسی برای یادگیری وتدریس بهتر؛ترجمه غلامرضا خوی نژاد،مشهد:انتشارات آستان قدس رضوی.
37-دادستان ، باقر (1382) . تغییر و نوآوری در آموزش و پرورش ، فصلنامه مدیریت در آموزش و پرورش .
 شماره 14 ،
38-رشیدآبادی،زکیه (1386).روش های نوین بارویکردهای خلاقیت ،وب سایت موسسه فرهنگی آموزشی امام حسین(ع).
39- سبحانی نژاد، مهدی، عابدی، احمد(1385). بررسی رابطه بین راهبردهای یادگیری خودتنظیم و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان با عملکرد تحصیلی آنان در درس ریاضی. فصلنامه علمی– پژوهشی روان شناسی دانشگاه تبریز. سال1 ، شماره1، صص: 97-79.
40-سلسبیلی، نادر (1382)، نوآوری و تحول در نقش و رویه حرفه‌ای معلم، دلالت‌های تحول در برنامه درسی و رویکرد به تربیت معلم، مجموعه مطالعه در مسائل و مباحث اساسی حوزه برنامه‌ریزی درسی و روشهای تدریس، گروه پژوهشی برنامه‌های درسی و روش‌های تدریس، پژوهشکده تعلیم و تربیت.
41-سیدمحمدی؛ یحیی(1382)، روان‌شناسی یادگیری، تهران، روان، چاپ دوم.
42-سیف ، علی اکبر ( 1372)، روانشناسی پرورشی ،انتشارات آگاه تهران
43-سیف، علی‌اکبر(1376)، روان‌شناسی پرورشی نوین، تهران، دوران، ویرایش ششم.
44-سیف، علی‌اکبر(1378)، روان‌شناسی تربیتی، تهران، دانشگاه پیام نور، چاپ هشتم.
45-سیف،علی اکبر(1380)،مقدمه ای بر نظر های یادگیری،نشر دوران،چاپ اول.
46-سیاسى، على‏اکبر(1382) ، نظریه‏هاى شخصیت یا مکاتب روان‏شناسى، انتشارات تهران.

47--سیف،علی اکبر،(1387)،روانشناسی پرورشی نوین،(ویرایش ششم)،تهران:نشر دوران.
48-شعبانی، حسن(1383)، مهارت‌های آموزشی و پرورشی، تهران، سمت، چاپ هجدهم.
49-شعبانی،مهرداد(1385)،ظهور جامعه اطلاعاتی در تاریخ تحول جهان،انتشارات آستان قدس
 رضوی،چاپ اول.
50-شعبانی، صمد، (1378). بررسی روشهای تدریس متداول دبیران دوره راهنمایی تحصیلی در فرایند یاددهی- یادگیری، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
51-شهنی ییلاق،منیژه(1388)تاثیر فرایند حل مسئله بر تفکرعلمی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز،مجله دستاوردهای شناختی ،شماره4،صفخه37-70.
52-شریفی،علی اکبر،داوری،رقیه،(1387).مقایسه تاثیرسه روش خلاقیت در افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه دوم راهنمایی،مجله روانپزشکی وروانشناسی بالینی ایران،شماره15،صفحه57-62.
53- شهنی ییلاق، منیجه، بنابی مبارکی، زهرا، شکرکن، حسین(1384). بررسی روابط بین موضوعی و درون موضوعی انگیزش تحصیلی(خودکارآمدی، ارزش تکلیف، هدف های عملکردگرا، عملکردگریز و تبحری) در دانش آموزان دختر سال اول دبیرستان شهراهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. دوره3، سال12 ،شماره3، صص: 76-47.
54-شیخ محسنی،فاطمه(1385).مقایسه روش های تدریس فعال وروش های تدریس سنتی برپیشرفت درس علوم تجربی دانش آموزان پایه پنجم، پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه علامه طبا طبایی
55- ظهیری ناو، بیژن، رجبی، سوران(1388). بررسی ارتباط گروهی از متغیرها باافزایش انگیزش تحصیلی دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی. دو ماهنامه علمی _پژوهشی دانشگاه شاهد.سال 16،شماره36، صص: 80-69.نجم شهرستان اقلید،پایان نامه کارشناسی ارشد ،دانشگاه علامه طبا طبایی.
56-عارف نیا،فرشته(1385).کودک وخلاقیت،تهران ،نشر ساوالان.
57-فیشر،رابرت،شکوفاسازی خلاقیت .ترجمه ناتالی چوبینه(1388).تهران ،پیک بهار
58-فونتانا،دیوید(1995).روانشناسی برای معلمان(ترجمه مهشید فروغان،1389).تهران:آگه.
59-قوشلی ،عبد الحمید،(1384).مقایسه تاثیر روش تدریس بدیعه پردازی باروش سنتی برخلاقیت عمومی وخلاقیت نوشتاری دانش آموزان پسر کلاس پنجم ابتدایی شهرستان گرگان ،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه تبریز.
60-قورجیان ، نادر قلی و همکاران. نظریه های یادگیری و فراشناختی در فرآیندیادگیری و یاد دهی :–– چاپ اول – تهران 1377. انتشارات تربیت
61-لنکستر،جان،خلاقیت درمدارس،ترجمه سید عباس زاده(1389).تهران.انتشارات مدرسه
62- یوسفی، علیرضا، قاسمی، غلام رضا، فیروزنیا، سمانه(1388). ارتباط انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. سال9، شماره1صص:84-79.
63-کریمی،علی(1389).پرورش خلاقیت ،تهران،انتشارات رسانه تخصصی.
64- کرامتی محمد رضا – قربانی محمود – فتح آبادی جواد – 1382 – نظارت و راهنمایی آموزشی – نشر پژوهش توس – چاپ اول
65-کونانی،عباس(1390)تاثیر یادگیری مشارکتی برخلاقیت وپیشرفت تحصیلی دردرس علوم تجربی–مجله پژوهش توس ،شماره7صفحه 67-76.
66-مالکی،مائده،(1389).تاثیرالگوی طراحی آموزشی گانیه بریادگیری ،یادداری وانگیزش دانشجویان.پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
67-   مشایخ ،فریده، دیدگاههای نو در برنامه ریزی آموزشی (1386).سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها ( سمت ) چاپ اول
68-مرادی نژاد ،عباس .(1386)بررسی تاثیر روش تدریس بدیعه پردازی بر افزایش خلاقیت دانش آموزان پایه پنجم شهر تهران.پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران
69-میر شمشیری،رجان(1390).تاثیر الگوهای تدریس بدیعه پردازی برخلاقیت دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در درس انشائ فارسی،پایان نامه کارشناسی ارشد رشته تحقیقات آموزشی،دانشکده روانشناسی وعلوم تربیتی،دانشگاه تهران.
70-هاشمی،آرش(1391).مقایسه تاثیر روش های تدریس بدیعه پردازی وروش سخنرانی بر یادگیری وخلاقیت دانش آموزان دختر وپسر دوره راهنمایی شهرستان ملایر،پایان نامه کارشناسی ارشد،دانشگاه علامه طباطبایی.
71-هاپکینز،دیوید،(1385).الکوهای یادگیری(ابزارهایی برای تدریس)؛ترجمه مهر محمدی وعابدی،تهران،انتشارات سمت.
72-یوسفی،علی رضا،قاسمی،غلامرضا(1388)ارتباط انگیزش تحصیلی باپیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.مجله ایرانی آموزش درعلوم پزشکی،دوره9شماره8 .


ب -منابع لاتین
 
      
Resources

1-Açish, sible. (2010). An evaluation of activities designed in accordance with the 5Emodel

by would-be science teachers. . Available online at www. Sciencedirect. Com
.
2-Allan, G. & Richard , K . (2006). Using analogies in middle and secondary science classrooms
: the FAR guide-an interesting way to teach with analogies. Thousand Oaks, CA : Corwin Press.

3-Boddy, N., Watson K. and Aubusson P. (2003). A trial of the five e’s: a referent model for constructivist teaching and learning. Research in Science Education, 33, 27-42

4-Bybee, W. Rodger.(2009). THE BSCS 5E INSTRUCTIONAL MODEL AND 72ST

CENTURY SKILLS . Available online at www. Sciencedirect. Com

5-Gopal, Tamilselvi. (2008). INTEGRATION of the BSCS 5E instructional method and technology in an anatomy and physiologylab. Doctoral dissertation, Southern Mississippi University.


6-Bryant, C.( 2010). Creativity and Technology. Journal Articles; Reports - Evaluative Art
Education, 63(2) , 43-48.


7-Costelloe, T. M. (2008). Hume’s phenomenology of the imagination .The Journal of
Scottish Philosophy, 5(1), 31-25.Retrieved May 20, 2008, from Academic Search
Complete database.

8-Epstein, R. (2009, May). Unleashing creativity in children and adults. Presented at
Learning and the Brain Conference, Washington, DC
.
9-Edwards, S. M. (2001). "The Technology Paradox: Efficiency Versus Creativity."
Creativity Research Journal, 13, 221-228

10-Dorin, A . & Korb, K . (2009). Proceedings of the Dagstuhl International Seminar on
Computational Creativity. Retrieved from http://www .cite seerx


.

Gordon,W. J. J. (1961). "Synectics". New York: Harper and Row.


11-Haier, R. J., & Jung, R. E. (2008). Brain imaging studies of intelligence and creativity:
What is the picture for education? Roeper Review, 30(3), 171-180
-Lin, w. (1998) The effects of restructuring biology teaching by a constructivism teacheaing approach. an action research.

12-Mualem, R .(2010) . Successful Problem Solving. Journal of Research in Science Teaching,

13-Newby, D.E. (2004). Using inquiry to connect young learners to science.
Available online at www. Sciencedirect. Com

14-Picciano, A. G. (2002). Beyond student perceptions: Issues of interaction, presence. And performance in an online course. Journal of Asynchronous Learning, 6(1) p505-515.Torrance, e. p.(1998). An interview With e. paul Torrance: about creativity journal of educational psychology review 441-452

15-Kaveevivitchai, Chularuk. (2008). Enhancing nursing students’ skills in vital signs assessment by using multimedia computer-assisted learning with integrated content of anatomy and Physiology

16-Runco, M. (2004). "Creativity". Annual Review of Psychology, 55, 657-687.
Schunk, D. H. (2000). Learning theories: An educational perspective . Upper Saddle
River, NJ: Prentice – Hall.

17-Simonton, D. K. (2004). Creativity in Science: Chance, Logic, Genius, and Zeitgeist.
Cambridge: Cambridge University Press.

18-Spendlove, David. (2008). 100 Ideas For Teaching Design And Technology . London.
Continuum.

19-Tiwari, Deepak. (2008). Encyclopedic Dictionary of Education. Crescent Publishing
Corporation.

20-Van Hook, C.W. and Tegano, D. W. (2002). "The Relationship Between Creativity and
Conformity Among Preschool Children,"Journal of Creative Behavior, 36, 1-16.

21Van Hook and Tegano (2002) defined creativity as "an interpersonal and intrapersonal
process by means of which original, high-quality and genuinely significant products

22-Sak, U.& oz, 0. (2010). The Effectiveness of the Creative Reversal Act (CREACT) on
Students Creative Thinking (EJ872590). Journal Articles; Reports – Research. Thinking Skills